” کل آن مست غٹ مہروان آتے، دوست آتے، ادب نا دا کاروان ٹی ساڑی مروکا آ سنگت آتے، زیبدارو شعر پاروکاتے، افسانہ، ڈرامہ، ناول، انشائیہ، ہائیکو، تروینی نوشتہ کروکا خواجہ غاتے کنا کنڈان روچہ غاتا بننگ نا مبارکبادی۔ ولدا دا روچہ نا تو اٹ اللہ تعالی ننے دا دَین (وبا) کہ ہرا آلم آ تالان مسونے دادے ننے آن مر کے۔
براہوئی جہانی مشاعرہ اسہ دنو روایت اس جوڑ مسونے کہ داسہ ننا باز آ شاعر آک ہرا گروپ اٹی شاعری بنفپسہ یا باز کم بنفرہ دنکہ ڈاکٹر رزاق صابر صاحب، دا ننا عظیم آ شخصیت داڑے ساڑی ءِ، باز کم وخت دو بریک تا تو گڑاس نوشتہ کیک ولدا اوڑتون اوار اوار قیوم بیدار صاحب، زاہد جان، غمخوار حیات ءِ، آغا غریب شاہ، عزیز آبادی و پین باز آ دوست آک۔ دا کل ہمودو ہرا مشاعرہ ءِ بنرہ، او باز آک چٹ باقاعدگی اٹ بنرہ تا تو ای دا براہوئی جہانی مشاعرہ نا تلہ آن سنگت آتیان اسہ خواست اس کیوہ کہ دا (وبا نا) دنو دے ءُ دافتیٹی کل آن بھلا مشغولی بھلا اختئی ننا خواننگ ءِ یعنی کتاب خواننگ ءِ، کتاب دوستی ءِ، نوشتہ کننگے۔ تو باہدے نن دا دے تے اللہ نا کنڈان موقع اس سرپند مرین و تینا کتاب آتے زیات وخت ایتن، تینا مواد آتے خوڑت ہرن، تینا نوشت آتے مونا اتین، کس ئنا نوشت ئسے تو اونا تیاری ءِ کے، کس ئنا کمپوزنگ نا کاریم ئسے اودے ایسر کے، کس ئنا خواننگ ئسے اودے مکمل کے، یعنی نن دا وبا نا خلیس آن چپ دا قیدی مننگ آن جوانو فائدہ ہم ارفنگ کینہ۔
شاعری، ادب یا ادب نا کردار کنا خیال دا گڑاتے نم کل جوان سرپند مریرے کہ ادیب راج اٹی سوج کروکا ہمو خوڑت ہروکا بندغ مریکک ہرا راج ئنا ویل و ڈکھ آتے، راج اٹی مروکا بے انصافی ظلم و جبر ئنا معاملہ غاتے، زند نا شیف بڑزی تے خنک ولدا او تینا نوشت اٹی دافتا باروٹ اسہ جنگ اس کیک۔ دا جنگ اٹی قلم اونا تلوار مریک۔ و اندا تلوار اٹی او بدی تے، نا انصافی تے، ظلم آتے، سستی تے جہالت ءِ، مخلوق نا اسہ ایلوتون دشمنی ءِ، اسہ ایلوتون کست و کاڑے کل ءِ مونا ہتیک۔
جوان انگا ادب دننگا گڑاتا خلاف اسہ انقلاب اس ہتیک۔ و دافتے شیف خلیک، دافتا مقابلہ ٹی سلیک۔ دافتا ورندی ءِ ایتک۔ جہان ٹی ہراتم بھلا ادب آتا گچینا نوشت آک مونا بسونو تو اوفتیتی بھلا ہیت ہم اندا مسونے کہ او نظام آتون جنگ کرینو یعنی بد انگا نظام، ظالم انگا حاکم، وخت ئنا بد انگا کڑدار آک ءُ دا کل ئتون قلم نا زور اٹ جنگ اس کرینو۔
بھلا ادب فطرت ئتون ہم ہیت کیک، نظام ئتون ہم ہیت کیک و تینا چارمہ کنڈ تالان آ زند ئنا دروشم آتے ہم مونا ہتیک۔ او جاگس تغ خنک تو جاگس حقیقت آتون مجلس کیک، جاگس بھاز بندغاتے کسر شان ایتک، بھاز آتے شعور نا پارہ غا دیک تو بھاز آتے نظریہ نا سبخ ایتک۔ و جوان انگا ادب اندادے کہ زندے زیبا کننگ نا تغ نشان ایتک۔ اونا تخلیق اونا نوشت داخہ در خوڑت مریک کہ او دا زند ئنا دا مون ایمون تموکا جہان ءِ کل ءِ تاریخ جوڑ کیک۔ اصل جہان نا تاریخ “ادب” نا محتاج ءِ۔ جوان انگا ادب جوان انگا تاریخ ءِ مونا اتیک۔
نن ہرا وخت ادب نا بناء ءِ اُرن آ، تو اینو اسکان ہر دور اٹی ادب نظام اتون جنگ کرسہ مونا بسونے۔ مخلوق ءِ ترقی نا کسر تے نشان تسونے۔ اسہ ترقی تو پیشن نا ترقی ءِ، ایلو ترقی بندغ نا تہٹی بریک۔ اندا تہہ ئنا احساس، جذبہ مخنگ اوغنگ، مخلوق تون نا سیالی، احترام، دوستی، عزت، ادب نا سبخ ءِ۔ جوان انگا ادب ننا تہٹی جوانو بندغ اس ودی کیک۔ او نن کل ہمو کسر آ ہنوکاکن.
مچٹ یا بھاز بس شرط ہمودے کہ نود فیصد ننیٹی اللہ وسیلہ کے کہ نن خواننگے تینا کین و دہ فیصد نوشتہ کینک۔
گبرئیل گارشیا مارکیز ہرا اسہ کمال نا افسانہ نگار، ناول نگار اس مسونے او نوشتہ کیک کہ ’’اسہ ناول کن اسہ علاقہ نا تاریخ آ نوشتہ کننگ کن، ہزار سال ئنا تاریخ نا، تہذیب نا، سیادت نا، راجی زند، ادب نا، دا کل انا شعور مرے۔‘‘ تو اخو بھلو زمواری سے دا قلم نا ارفنگ، دا نوشت کننگ دا کتاب خواجہ مننگ، دا اخو بھلو اہمیت و لائخی ئسے۔
براہوئی ادب نا پارہ غا جاچ اس ہلین گڑا یخین دا ادب ءِ نم کل خوانسہ کیرے، ہر ہمو دوست ہرا ادب تون تعلق تخک تو او براہوئی ادب ءِ خوانے۔ ٹیکنالوجی بس تو داسہ ٹیکنالوجی نا سوشل میڈیا نا اسہ دنو کسر اس ملنگا، ہمو بند انگا کل کھڑکی و درگہ غاک ملنگانو کہ ہر جوان انگا کتاب آک، نوشت آک ننے سوشل میڈیا غا دو بریرہ۔ دا وخت ننا براہوئی کتاب آک پی ڈی ایف آتیٹی کم و اوفتے زیات کروی ءِ۔ و دا رِد اٹ بلوچستان یونیورسٹی ٹی ڈاکٹر لیاقت سنی صاحب اسہ کاریم اس بنا کرینے اوٹی گڑاک ردوم اٹی ءُ، کاریم مننگے، براہوئی کتاب آتے پی ڈی ایف دروشم تننگ نا کاریم برجا ءِ۔
ولدہ بھاز زیات گڑاتیا غور کرسہ اُرن تو ننا براہوئی نوشتوکاک اسہ پوسکنو کسر ئسے آ ہننگ اٹی ءُ۔ خاص کر ای دا گڑا غا خوش اُٹ کہ ننا نثر نا کنڈا، افسانہ، مضمون، ناول، تنقید، دا ردٹ مونا بننگ ءُ داڑن ننے جوانو کسر اس دو بننگ اٹی ءِ کہ ننا نثری ادب آ زیات توجہ مننگ اٹی ءِ۔ شاعری ٹی بھاز جاگہ کلیش ءِم بھاز جاگہ ہمو پوسکنا ردوم (جدید) نا کنڈا ننا بھلو گام اس اف ولدا ارٹمیکو پہلو دا کہ ادبی تنظیم آک انداخہ در ءُ کہ دافتا نیام اٹی سیوت اس، اسہ اواری ئسے نا خواست ءِ۔ ہر ارا بندغ ءِ اُر کہ چار دے آن گڈ پوسکنو تنظیم اس جوڑ کیرہ۔ ننے تنظیم آتے مچ کروئی ءِ، اوار کروئی ءِ ولدا ادیب آتا اسہ ایلوتون خڑکی بائدے رواج ہلے۔ اگہ نن ایلو ادب آتا ردوم ءِ ارن، او انگریزی ادب ء،، اردو ادب ءِ یا ایلو زبان آتا ادب آکو، اوڑے ادیب آک اسہ ایلوتون خڑکی بھاز تخرہ۔ اسہ ایلو ءِ بنرہ اسہ ایلوتون گڑاتے ڈسکس کیرہ، اسہ ایلوے داد ایترہ حوصلہ ایترہ۔ اسہ گڑاس ای خنوہ ہراڑا کل آن زیات ارمان بریک کہ ننا ادیب آک اسہ ایلو ءِ شاباشی تفسہ، داد تفسہ، اسہ ایلو نا نوشت آتیا ہیت کپسہ۔ بھاز اندنو دوست ای خنانٹ کہ اوفتے کتاب دو بریک تو کتاب آتے ارفرہ الماری سے ٹی تخرہ۔ کتاب خواننگ کن نوشتہ مریک الماری تا تخنگ کن آخہ۔
داسہ اے دور پنا کہ نی چار لوز چار قافیہ ٹی پورا زندگی ءِ، ادب نا پڑا تیر کریسہ۔ داسہ تانکہ نا مطالعہ خوڑت متنے، ادیب آتا اسہ ایلوتون خڑکی متنے، تانکہ اسہ ایلونا عزت احترام متنے ادب مونا کاہک نئے کہ ادیب۔
ننتون اسہ بھاز خرینو مزاج تخوکو ٹولی اس ہم ہرے ہرا بیرہ گڑاتا شیف خلنگ کن زندہ ءُ تو بائدے داسہ او ادب ءِ پوہ مرسہ جوان انگا کسر آ بریر۔ بائدے کسرشونی مرے۔ گڑاتے رد کننگ ادب نا بشخ اس اف۔ ادب اٹی چنکا بھلا نا فرخ اف۔ ادب اٹی پوسکن متکن نا رواج اف۔ داڑے کل برابر ءُ۔ اسہ ایلو ءِ شرف تننگ، اسہ ایلو ءِ بننگ، خواننگ اسہ ایلوتون خڑکی کننگ، اندا سخاوت، سیوت اٹ ادب شون ہلنگ کیک۔ اُست داڑا خوش مریک کہ ننا ورنا تیٹی دا گڑا بھاز زیات مننگے۔ او جوان نوشتہ کننگ اٹی ءُ۔ ادب کن کاریم ہم کننگ ءُ دنکہ رازق ابابکی نا کاریم آکو ای اونا ستا ءِ کیوہ۔
زند بھاز مونا ہنانے۔ بھاز آک تو پارہ کہ داسہ ادب ءِ دیر خوانک، کتاب آتے دیر خوانک۔ دنیا نا دا ایلو غم و ویل آتیٹی اختئی تیٹی دیرتون داخہ وار ہرے کہ ادب ءِ خوانے۔ ای دا ہیت آتے منپرہ۔ آرٹ و ادب ہچ ختم مفسہ۔ دافتا کم و زیات مننگ المی ءِ ولے دا ختم مفسہ۔ دافتا راج ئسے ٹی بھلو اہمیت ئسے۔
ادیب اسہ زموار ءُ بندغ ئسے نا کڑدار ئسے کہ او غیرجانبدار مریک۔ او انسانیت نا پڑا سوچک۔ انسان نا غم و خوشی، انسان نا شیفی بڑزی تے تینا سرحال جوڑ کیک۔
ای بھاز امیت تخانٹ بھاز توقع تخانٹ کہ ننا اینو نا ادیب تینا کڑدار ءِ جوانی اٹ ادا کیک۔ تینا راج ءِ زیبدار کیک۔ او اسہ وخت اس برو کہ نن فخرٹ پارون کہ ننا ادب نا تخلیق و تحقیق دا پڑا غا سر مسونے۔
ای اندہ خواست ءِ کرسہ ہیت آتے ایسر کیوہ کہ ننا ادیب آک تینا خواننگ آ زیات زور ایتر۔
یاتی: دا ہیت آتے شرفدار افضل مراد براہوئی جہانی مشاعرہ نا یک سد و بیست و ارٹمیکو نشست اٹی کرے ہرادے ٹی بی پی عمران فریق نا منتواری تون شینک کرے۔
دی بلوچستان پوسٹ : دا نوشت اٹ ساڑی ہیت و خیال آک نوشتوک نا جند ئنا ءُ، دی بلوچستان پوسٹ میڈیا نیٹ ورک نا دا ہیت آتے مَننگ الّمی اَف و نئے کن دا ادارہ نا پالیسی تا درشانی ءِ کیک۔
