سمی نا بنگڑیک
نوشت: برزکوہی | مَٹ: عتیق آسکوہ بلوچ
دی بلوچستان پوسٹ
ڈاکٹر دین محمد ہرا ڈیہہ آ خن ملا، ہراڑا چرینگ ہیل کرے و ہرانا مِش و دنز’ و مخلوق تون جنون نا کچ اسکان مابت تخا، او دا وطن نا تاریخ، نفسیات و بد آ حالیت ءِ جُوان چائسکہ۔ و چائسکہ کہ امر ہراتم اسہ دودا گورگیج اس پیشیم تون خن تے دیخہ تر کے گڑا امر سردار بیبگر پژ دا ڈیہہ ئنا سمی نا مال ءِ لُٹک مڑیسہ دیک۔ او چائسکہ کہ واہم دا ہمو ڈیہہ ءِ ہراڑے اسہ سمی ئسے نا کمک نا توار آ دودا ہفتاد سنگت ئتون تینا ساہ ءِ ندر کیک۔ ولے ڈاکٹر دین جان وخت ئنا ترندی تون ہننگ نا ہمراداری کروک بندغ اس ئس، او چائسکہ کہ داسہ وخت مٹ مسونے، داسہ نن تا تہاری تیٹ بیبگر پژ بیرہ خراس مڑیسہ بے ڈس کپرو بلکن داسہ زندہ غا بندغ تے ہزار آتا کچ ئٹ بے ڈس کننگک۔ انتیکہ داسہ نیمروچ آ بیرہ اسہ دودا خاچوک اف بلکن تیوہ غا دوداک ملوک آ خنتیتون تُنگان تموک ءُ۔ اوفتے بش کننگ کن وخت ئنا سمی نا کُوک نا خواست ءِ۔ اندا خاطر ہراتم ڈاکٹر دین جان نا اُراٹی مسڑ اس ودی مس گڑا او پن ءِ تا سمی تخا۔
ڈاکٹر دین جان نا ڈیہہ آ ہراتم اسہ میر دودا نا باہوٹ سمی نا لُٹنگ نا حوال دودا نا لمہ ءِ رسینگک، گڑا او بے جاراتی تو رمبیسہ خاچوک دودا نا درغ نا مونا سلوک دا تاریخی آ ہیت ءِ کیک: “دودا! ہرافک بلوچیت نا ذمہ واری ءِ تینا کوپہ تیا ارفرہ، او نیمروچ آ اُرا ٹی بے پام پوسکن برامی آ زائیفہ تون سائی کپسہ۔”
اینو نا سمی منہ ساعت آتیان آخہ، 12 سال آ بیرہ مال تیکن آخہ بلکن اسہ مہروان ءُ باوہ و ہزار آ پین بیگواہ ایلم تیکن کُوک کننگ ءِ، و وخت نا دودا تا لمہ غاک درغ تا مونا سلوک بلوچی غیرت نا شغان تریسہ ءُ۔ اینو نا سمی تینا لُٹنگوک مال و مڈی کن روڈ و پریس کلب آتا مونا دیوانہ برجاء مزاج تون تینا پٹ و پول ءِ برجاء تخوک ءِ۔ ولے اینو اخس وخت ئنا دوداک سما کریر و اخس نیمروچ آ پوسکن آ برامی تیتون خاچوک تموک ءُ؟
اینو ہرا بیرہ لفاظی اسکان بلوچ دود و ربیدگ نا ہیت کیرہ، ہرا اسہ چُنڈس ڈغار کن جرگہ ہڈ ایتسہ آسمان ءِ کاٹم آ ارفیسہ دودا مننگ نا دعویٰ کیرہ، ولے اوفک خنپسہ کہ تیوی وطن کوزہ ءِ۔ اینو ہزار آ سمی باہوٹ ءُ ولے ہرادے ہمو بلوچی غیرت و شرف و بلوچی خوداری؟ ہرادے ہمو بلوچی ضد و بلوچی بیرگیری؟ دا بندغ آک ہرا بلوچیت نا تلہ آتیا لگیسہ سرداری، میری، خان و نوابی نا دعویٰ کیرہ، او تینے آن ہلیس تینا مخلوق ءِ ہم پنجابی تا چُنڈ آتیا ولیفرہ۔ اوفتا بلوچیت اسہ سمی نا توار آ ہراکان سما کرو، اینو ہزار آ سمی، ماہ رنگ، حسیبہ، صبیحہ، سارین، سیما، ذاکر و راشد نا لمہ غاتا دروشم ئٹ کُوک کننگو ولے او بے ضمیری نا دا کچ اسکان ہنانو کہ روڈ آتیا خوار بلوچ لمہ و ہیڑ تے بلوچ سرپد مفسہ۔ اینو دا خنیسہ دودا، بالاچ، اکبر، اسلم، نوروز و محراب خان نا روح الّمی لڑزو کہ دا نمونہ غاک و پنجابی نا استرہ غان تراشنگوک بت آک امر بلوچیت، غیرت و دود و ربیدگ نا ہیت ءِ کیرہ؟
بلوچیت گواچنی ارے انتس؟ بلوچیت تو اسہ فلسفہ زند ئسے، زند ئنا وڑ ڈول ئسے ہرا ظلم و تہارمئی تا برخلاف مزاحمت تون تفوک ءِ۔ ہرا نزور آ حالیت اٹ ہم کاٹم شیف کننگ نا جاگہ غا باطل تون ڈک تریسہ فنا مننگ نا درس ءِ۔ اینو ہرا بلوچیت آ فخر کننگک، او ہمو ایسر مفروک مثیال آتا سوب ءِ ہرا تاریخ ءِ ننا پیر و ورناک تینا مزاحمت آن نوشتہ کرینو۔ تاریخ نا پنہ غاتے ایمون کریسہ اُرن اخس گوزہ گیر آک دا ہیت ءِ پاریسہ ہنانو کہ نزور آ بلوچ تینا ڈیہہ آ اسہ دے جارات اٹ تولنگ کن ہلپسہ گڑا انتکن خواری کریسہ ساہ ءِ خلیس اٹ بٹیسہ داڑے کوزہ گیری نا انت فائدہ۔ بلوچ ہمودے، ہرا مزاحمت نا دا مقدس آ بلوچ سفت ءِ تینا کیک و اینو سمی و ایلو لمہ ہیڑک اندا مزاحمت نا زندہ غا چیدہ مسونو۔
ننا چاگرد ئٹ ہراتم کس ءِ لغوری نا شغان تننگک گڑا پاننگک کہ بنگڑی بین، داڑے نزوری نا نشان بنگڑی مفک، بلکن بنگڑی بینوک زالبول مریک۔ نی لغور و نزور اُس یعنی نی زالبول ئسے اُس۔ ولے اینو معنہ غاک مٹ مننگو، اینو ہرافک بلوچیت نا بھلا بھلا دستار تے کاٹم آ بیرفوک ءُ، او کوزہ گیر نا بوٹ آتے چٹنگ کن داخس ڈول ءُ کہ اوفتا نہ بیرہ بامس بلکن دستار اسکان دشمن نا بوٹ آتیتون گر تننگے، ولے دا دژمن ہراتم اسہ بلوچ خلق ئسے آ لشکر کشی کیک گڑا تیوہ غاتیان مُست بنگڑی تا توار بریک و اسہ لمہ اس بھلو لشکر ئسے نا مونا سلیسہ ہکّل تریسہ پائک کہ خبڑدار کنا گدان نا پارہ غا ہناس، ہراتم نن نا تارمئی ئٹ لغور آ دژمن چھاپہ خلیسہ اسہ ایلم ئسے برمتہ کننگ آ مریک گڑا اسیکہ وا اندا بنگڑی تا توار بریک و اسہ ہیڑ اس توفک نا نل نا مونا تینا ایلم ءِ خمب اٹ ہلوک پائک کہ خبڑدار کنا ایلم ءِ دو خلکس، او مون ایتسہ کائک، بنگڑیک پنسہ اونا دوتیٹ پیہرہ ولے اونا مزاحمت برجاء مریک۔ ہراتم دژمن اسہ جوْن ئسے آن بیم کریسہ تیوہ غا کسر تے بند کیک گڑا دا گھںٹہ آتے اسکان پند کریسہ بنگڑیک توار کریسہ تینا مِزل اسکان سر مریرہ، ہراتم ہراڑے برانز و مُچی اس مریک اوڑے بنگڑی تا توار ہم مریک، دا بنگڑی تا توار ہر پریس کلب اٹ پننگ ءِ، اینو ہم کوئٹہ آن کراچی و کراچی آن اسلام آباد اسکان فرزانہ و سمی نا بنگڑی تا توار ارے و داسہ دا بنگڑیک پاکستان نا بنجائی ایوان نا مون آ مرک ئنا گڈیکو گھنٹی آنبار توار کننگو، ہرا پائک نا گڈیکو وخت داسہ بسونے۔
اگہ گواچنی بلوچ مزاحمت نا مثیال مونا ایسنے گڑا او بلوچ لمہ و ہیڑ ءُ و اگہ کس گواچنی بلوچ پاننگ نا حقدار ءِ گڑا اندا لمہ و ہیڑک ءُ۔ اینو نن دا ہم پاننگ کپنہ کہ ہرافک کوزہ گیر تون ہڷ و تس کریسہ یا خلیسہ چھپ توسر، اوفک بنگڑی بینانو۔ نئے! انتیکہ اینو دا بنگڑیک لغوری و نزوری نا آخہ بلکن دلیری نا چیدہ جوڑ مسونو۔ اینو دا بنگڑیک عزم و استقامت نا مثیال جوڑ مسونو، دا بنگڑی مستقل مزاجی نا باگل ءِ خلیسہ بلوچی مزاحمت نا پڑو جوڑ مسونو۔
ہمو ہرافک زند ءِ مزاحمت آ گچین سرپد مسر، ہمو ہرا دستار نا وَل آتیٹ بلوچیت ءِ پٹرہ، ہمو ہراتا تخت فوجی بوٹ آتیا تخنگرہ، ہمو ہرا مزاحمت ایلم نا گُٹ آ کتار ءِ شاغسہ، تحمل دژمن آن سِٹ کریسہ ڈھکنگ و میڑ مرکہ، کوزہ گیر ءِ جاگہ تننگ ءِ پن کرینو اوفتے سما مرے، بلوچیت دا بنگڑیک ءُ، بلوچیت اسلام آباد ئٹ تولوک لمہ ہیڑک ءُ، مزاحمت ڈاکٹر دین جان ئس و مزاحمت سمی ءِ۔
اندا بلوچ مزاحمت نا رنگ آتے ملا رگام واشی دا لوز آتیٹ شاغک:
“وھدے کپودر ءُ شاھین یکجاہ بہ بنت
ھونواریں گُرگ پسانی دیمپان بہ بیت
اگاں پشی روگنانی پاسبان بہ بیت
اگاں آس ءُ پژم ھمزبان بہ بنت
اگاں آھو گوں شیر ءَ ھمسفر بہ بیت
انار چو ارزن ءِ دان ءَ کسان بہ بیت
زِر ھُشک بہ بیت ءُ راہ بہ بیت
ماھیگ پٹ ءُ میدان ءَ تچگ ءَ بہ بنت
اگاں بیست ءُ نُھ ءِ شپ ماھیکان بہ بیت
ھما وھد ءَ بہ گندے منی کینگ کمتر بہ بیت
بہ گندئے ھما وھد ءَ منی ءُ تئی تران بہ بیت”
دی بلوچستان پوسٹ : دا نوشت اٹ ساڑی ہیت و خیال آک نوشتوک نا جند ئنا ءُ، دی بلوچستان پوسٹ میڈیا نیٹ ورک نا دا ہیت آتے مَننگ الّمی اَف و نئے کن دا ادارہ نا پالیسی تا درشانی ءِ کیک۔
