گوریلا جنگ امر کیرہ؟ – سمیر جیئند بلوچ

گوریلا جنگ امر کیرہ؟

تحریر سمیر جیئند بلوچ

دی بلوچستان پوسٹ

جنگ او جدل ازل آن انسان تون اونا فطرت یعنی اونا خمیر ٹی اوار ءِ۔ ہابیل قابیل آن بناء مروکا جنگ جتا جتا مرحلہ غاتیان گدرینگسہ مختلف قسم نا سامان جنگ ،ہُلی ،پیل آن ہلیس کلاشنکوف ،راکٹ لانچر جدید آن جدید آسلاء توپ ٹینک ،بمب،بکتر بند ،گن شپ ہیلی کاپٹر ، جیٹ ، ایف ۱۶ ، مُر خلوکو میزائل تون اوار ڈرون آ سر مسنے۔داسلاء آتیان ہراسٹ تینا طاقت نا کچ اٹ کاریم اٹ ہتنگک۔ ہنداسلاء تا نشہ ٹی مست طاقت آک تینا مفاد نا مطابق اگہ اوفتے ضرورت مرے تو ایلو ءِ شیف شاغنگ کن یا کوزہ کننگ کہ داسلاء تیان بیدس ایٹم آنبار انگا بندغ و سہدار نا زَنکءِ جہان ناہستی آن مٹائفوکا خطر ناک انگا زہرآتہ ہم خلنگان پد مفسہ۔اگہ دا بدماش آتا مفاد پورو مس تو اوفک دا سلاء تے او اوفتا کاریمءِ شیف ہنداخہ خلنگ ءِ بناء کیرہ کہ او بندغ دژمن پار ہ و پین ہندنو مثیال مونا ہتیرہ کہ بنوکا ملامتی آن تینتون تینٹ ہس مریک۔پاننگ داکہ بے شک داسلاک بندغ دژمن ار یرولے دافتا ہم ہمو کہ تینے بندغ دوست پارہ جہان نا جمعدار تینے سرپند مریرہ کہ ہراوخت اوفتے جنگ اس ہلک تو اوفک مچا بندغی و اونا ہیت ءِ گیرام کیرہ۔او تینا ظلم خلنگ پرغنگ ءِ ہندن بناء کیرہ کہ دنکہ اسہ خرمااس کھرٹی تمے ۔ مسخت دا کہ اوفک تیوی بندغی اخلاق نا حد ءِ گذریفرہ ۔مونی ایلو جہان آن مست نن تینا گہوْر آ اُرین تو ننے دا ظلم پاکستان نادروشم ئٹی دوئی مریک کہ اوفک بلوچستان نا بلوچ راج ئتون ہنوکا ہفتاد سال آن ہمو ظلم و جبر نا داستان تے ہلانو کہ بروکا وخت آ مورخ یعنی تاریخ نوشتوک نوشتہ کننگ ئٹ دم درینگور ولے اوفتا داستان ایسر مفروءِ۔

بقول گوریلا لیڈر جنرل شیروف مری ’’ بلوچ آتا دا جدوجہد جہان نا مچ آ مظلوم آ بندغ آتا جدو جہدءِ،دا ملک نا مظلوم قوم آتا جدوجہد ءِ،دا جدوجہد سندھی ،اوغان و بلوچ آتاجدوجہدءِ،دا جدوجہد بین الاقوامی سامراج و اوفتا دلال آتا خلاف ءِ‘‘۔

دا مچا ظلم زوراکی نا خلاف اینو جہان نا بھازا غلام قوم آتیان بار بلوچ مخلوق ہم ہفتاد سال نا جنگ ئٹیءِ و ظالم نا دوءِ توننگ کن تینا مال دولت ءِ لٹ پُل آن رکہنگ کن بلوچ مخلوق جہان تون اوارہمو جدید آسلاء تے کاریم ئٹی ہتنگ ءِ ہرا نا وس ئٹی ءِ ولے ایلو پارہ غان دژمن ریاست اوفتا زیہا تینا ظلم وزوراکی ءِ ہمو خہ در ترند برجا تخانے ہرانا تصور ءِ و خیال ءِ کسس کننگ کپک۔اوفتا توار ءِ توننگ کن تینا فوج ، جیٹ ،بمبار ،او گن شپ ہیلی کاپٹر ،زہری ءُ سلاء ہم کاریم اٹ ہتنگ آن بیدس ،علاقائی ردٹ جہی آ دز ،سیاہ کار ،جواگر ،قحبہ خانہ غاتا دلال آتا زریعہ اٹ ڈیتھ اسکوائڈ ہم جوڑانے ہرافک پاکستان نا فوج ،ایف سی و ایلو جاسوسی ادارہ غاتیان بیدس مذہبی گنوکا ملاتے ہم اوفتا خلاف موتہ ئنا پروانہ یعنی چِٹی ءِ تسر کہ اوفک بلوچ نا نیاڑی پیر ورنا ، چنا ، خوانندہ غاتپہ،ڈاکٹر ،وکیل،انجینیئر،استاد و ایلو شعبہ غاتیٹی کاریم کروکا بلوچ مخلوق ءِ آسانی اٹ کسفنگ وبے شرف کننگ کیر۔پین تہ پین اگہ کسس ردی آن اسہ بلوچ آزادی پسند سرمچارئسے سلام تس یا سلامءِ وعلیک ہم کرے تو اودے اغواء کروئی و زندان تا گواچی آن بیدس اونا جوْن ءِ ویرانہ سیٹی چغل تننگ نا وس واک تخئنگ نا حقءِ دوئی کیک۔

سرمچار یعنی ہمو بلوچ ڈیھ ءِ رکھو ک انگا بلوچ ڈغار نا چنا کہ ہرا گوریلا جنگ پاکستان نا نو آبادیات نا خلاف کیک۔سوج ودی مریک کہ گوریلا جنگ یا گوریلا انتسے ہرانا دوآن پاکستان داخہ در بے وار ءِ کہ اوفک بلوچ نا آخری غیرت نا جاگہ یعنی نیاڑی تیٹی دو سخت کننگ نا حد آ سلیسنے۔

ٍ گوریلا جنگ یا چھاپہ مار جنگ ،دادے عربی ٹی حزب العصابات ، پارہ ۔فارسی ٹی چریک ،انگریزی ٹی Guerrilla Wafareنا پن تننگانءِ۔ دا جنگ ہندا وڑ ءِ کہ ایہن عموماً دا چنک ولے طاقت ئٹی بھاز سوگوءِ یعنی تینے آن بھاز بھلاءِ ہندن شیف شاغک دنکہ اسہ چناس اُچ ءِ لانٹی ٹی ہلے و تینا مونا ہش کے۔دا وڑ ئنا جنگ ءِ اردو ٹی ہم گوریلا جنگ پارہ ولے دانا تعلق گوریلا تون افک ،چائندار آتا پاننگ ءِ کہ دا ہسپانوی زبان نا لوزئسے و ہموکان بروک ءِ یعنی گوریلا غان پیشن مروک ءِ و دانا ترجمہ ءِ کننگان دا چھاپہ مار پاننگک۔داوڑ نا جنگ ڈھکوک ڈھکوک جلہوکریسہ ایلوءِ نسخان رسیفنگ ناءِ۔دا جنگ ٹی پاش جنگ ہچ بر کپسہ او نہ اودے جنگ نا موقع غا مرغن توریرہ۔ہندا خاطران ہسپانوی ٹی چنکا جنگ یعنی گوریلا پاریرہ۔ہندا سوب آن دا گوریلا پن تما۔پارہ کہ دا اصطلاح اولیکو وار ۱۸۱۴ء ٹی استعمال مسک ،ہسپانیہ و فرانس نا جنگ نا وختا۔مشہور انقلابی رہنما چے گویرا تینا کتاب ٹی نوشتہ کرینے کہ گوریلا فوج اسہ مرکزئسے نا وڑے تینائی کیک انتیکہ اونا روتہ غاک عوام ئتون گنڈوک مریرہ۔اوفتے اسہ بھلو فوج سے نا مقابلہ ئٹی کم تر سلاء تخنگ نا سوب آن کم حساب کننگپ ،انتیکہ دا جنگ ءِ ہمو بندغاک بناء کیرہ ہرافتاسلاک کم دوئی ارے۔

فرنچ جنگی دانشورہنری بورن ڈی جومینی نا پاننگ ءِ کہ’’ گوریلا جنگ ءِ قومی جنگ نا پن تننگ مریک‘‘۔

رستم بلوچ تینا مضمون ٹی نوشتہ کیک:
’’ Akkadian empire نا خلاف Gutian نا ۲۲ قبل مسیح ٹی خلنگ و نزنگ نا گوریلا جنگ ءِ بناء کرے و اوفک سلطنت اکد ءِ شکست تریسہ جتاؤ سلطنت ئسے نا خواجہ مسر۔نیپولین ہراوخت روس نا خلاف جاریت نا بناء کرے تو ہمو وختا روس نا فوج کم طاقت ئس تو اوفک فرانس نا خلاف گوریلا جنگ ءِ بناء کریر و فرانس ءِ دا جنگ ءِ باتننگ آ بیوس کریر۔روس دا جنگ ءِ مچ و تفر نا نیام ئنا جنگ پاریر۔
ہندن امریکہ نا آزاتی نا جنگ ٹی ہم گوریلا جنگ نا خذمت آتے دوئی کریر۔نیپولین نا خلاف یورپ نا جزیرہ نما آئبریا ٹی گوریلا جنگ نا زریعہ اٹ مورچہ غاتے ہلکر۔Peninsular War نا جنگ ٹی لوظ گوریلا نا استعمال کننگا۔ہندن داڑان پد گوریلا جنگ ایلو جہان ئٹی تالان مس۔ارٹمیکو عالمی جنگ ٹی T.E. Lawrence او فیصل ترک آتا خلاف گوریلا جنگ کریر۔قبلہ ئی یورپ نا زیات ملکاک گوریلا جنگ کریر۔‘‘ ( بلوچ،۲۵ اپریل ۲۰۱۵ء)

میران بلوچ تینا مضمون اٹی نوشتہ کیک :
’’بھازا دانشورا آتا خیال ءِ کہ گوریلا جنگ احتجاج کننگ ناسوگوْ آن سوگوْ آ سلاء ءِ۔ہراکہ کوزہ گیر نا خلاف کاریم اٹ ہتنگک۔فارس نا حکمران دارا اول ہراکہ ۵۱۲ اسکان اسہ بھلو سلطنت ئسے آ حکمرانی کریکہ او تینا وخت ئٹی سپر پاور حساب کننگاکہ ،ہرانا سوگوْ ءُ فوج اس ئس ولے تاریخ ٹی اولیکو وار سیکھتی قوم اونا خلاف گوریلا جنگ نا بناءِ کریر ہراٹی اونا فوج جنگ ءِ باتس۔
سکندر اعظم او ہانی بال آنبار انگا جنرل ءِ ہم گوریلا جنگ نا مقابلہ کروئی تما ہندن اوفتیکن گوریلاجنگ بھاز ویلاآتے ودی ہم کرے۔
گوت ھا او ربن ہم گوریلا جنگ نا زریعہ اٹ رومن سلطنت ءِ شکست تریسہ تینا وطن ءِ آجو کریر۔میگیارس گوریلا جنگ ئٹ تینا وطن ہنگری ءِ کوزہ گیرآن واپس ہلک۔وائی گنگ ،آئر لینڈ ،انگلینڈ و فرانس ءِ گوریلا جنگ نا زریعہ اٹ کوزہ کریر۔‘‘( بلوچ،۱۳نومبر،۲۰۱۷ء)

ٹک تیر بلوچ نوشتہ کیک :
’’زمانہ قدیم ٹی اسہ وار مرہٹہ غاتا جنگ ٹی حیدر علی اوفتا لشکرآ اسہ نن اس داوڑ حملہ کرے کہ اوفتا را شن و لشکرے دروک ہتوک آ ہزار آتا حساب خراس تے تینا کوزہ ٹی کریر، تینا سپاہی تے دافتان دہ ہزار خراس نا مراغاتیٹی اگڑی تفیفے و اوفتے شام ئتون گاسلیٹ خلیسہ خاخر ترفیر ہراکہ مرہٹہ سڑدار ’ ترک راؤ‘‘ نا خاچوکا لشکر ٹی تمار ہراڑان لشکر نا کیمپ ٹی خاخر لگا اوتفوکا ہلیک ہم ترہ کرسہ بنداتہ کشکار لشکرٹی تمار داڑان فوج ٹی واویلا بش مس تو ایلو پلوان علی حیدر تینا سپاہی تتون حملہ کرے و اوفتے یعنی لکھ آن گیشتر لشکرے منہ ہزار سپائی ئٹ بے سوب کریر و جنگءِ تینا پنا کریر۔ ‘‘( تیر،۵ اپریل ،۲۰۱۸ء)

ظفر عمر خان فانی نوشتہ کیک:
’’ الجزائر ٹی ۹ ہزار گوریلاک ۴ لکھ فرانسیسی فوج ءِ جنگ ٹی دمدریفسہ لنگھڑ کریر ۔جنرل ڈیگال فرانسیسی آباد کار آتا بھاز مخالفت آن پد ہم الجزائر ءِ آ زادی ترسہ تینا جان ءِ کشا۔

سائپرس ( قبرص )ٹی ۱۰۰ گوریلا ۴۰ ہزار برطانیہ نا فوج ءِ عاجز کریر۔اوتا ہمو فوج ئس کہ ہرافک برماٹی کمیونسٹ گوریلا تتون جنگ کریسر بس سسرمزہ نا ہیت داکہ ہرا وخت برطانیہ ۵ ہزار فوجی کمک کن پین راہی کرے تو گوریلاک ہم دیوالاتا پوسٹر خلکر کہ نن ہم اِرا بندغ پین پوسکنو بھرتی کرینن۔ آخر کار انگریزاتہ سائپرس ءِ آزاد کروئی تما۔‘‘

گوریلا جنگ نا اصول دادے کہ اوفک مونا بفسہ کہ اوفتے کس ئس خلے کُٹفہ اوفک فوج آحملہ کننگ آن گڈ تینا زند نا لس کاریم تون اوڑدہ تمرہ، ہندا سوب ءِ کہ درو روس اوغانستان ٹی شکست خنا او اینو امریکہ ہم داڑے ہمو تاریخ ءِ تینائی کننگ آ مجبور خنئنگک، ۱۹۷۱ء نا گوریلا جنگ ٹی بنگالی تا دوآن پاکستان دے ٹک نا تینا علاقہ غان دو کشا او اینو اونا قبلہ نا علاقہ ہرادے بلوچستان پارہ گوریلا جنگ نا آخری حد آ رسینگانے، پاکستان تینا لکھ آفوج آتا بیرکان کشنگا مجبور مسنے۔ بلوچستان نا دا تیز انگا جدید آگوریلا جنگ تقریباََ ۲۰۰۰ء آن بناء کرینے او دا وخت زسکان بلوچ تینا سیاسی بھلا بھلا لیڈر غلام محمد بلوچ، چیئرمین بلوچ نیشنل موومنٹ او جمہوری وطن پارٹی نا سروک نواب اکبر خان بگٹی، تون اوڑڈہ دہان گیشتر لیڈر او ہزارا سیاسی او بلوچ سرمچار آتا شہید کرفینے دافتان بیدس بقول مسنگ پرسنز نا وائس چیرمین ماما قدیر بلوچ چل پنچ ہزاران آن زیات سیاسی ورکر آن ہلیستہ لیڈر و شوان بزغر، او بوتھار او نیاڑیتہ بلوچ نا پاکستان نا بے حس آ ایجنسی او اوتا دلال آک بیگواہ کرینے، جہد پدی سلئنگ نا جاگہ غا اینو دے پہ دے آن تیز مرسہ مونا گام خلئنگ ءِ۔ ہرانا بھلا سوب گوریلا جنگ ءِ او گوریلا جنگ نا داسانا تیزی نا سوب داہم ارے کہ فوج اونا دلالاک علاقہ غاتان لس مخلوق ہراکہ سرمچار آتتون است خواہی تخارہ اوت لڈیفنگ آمجبور کرے ہراوخت مخلوق تینا خاندان تہ علاقہ غاتان کشا تو اوفتا دو سبک مس ہراناسوبان اوفک جنگ ءِ اسہ پوسکنو طاقت ئس تنئنگ کن دے ءُ نن دشمن ءِ اونا کرایہ نا فوجی تا لاشتہ بڈ کنگ آمجبور کرینے و فوج نا بھاز علاقہ غاتیٹی واک او بدنامی ناسوب آن ہنداخہ ہنانے کہ تینا فوجی تہ اوفتا اراتا رسیفنگ نا بجائے ہراڑے خلئنگرہ ہموڑے اجتماعی قبر کننگ آمجبورءِ۔دہن کہ گوریلا نا تاریخ آن نن ءِ ھندا سبخ دوء بس کہ گوریلا ہروڑئٹ سرسوب او جنگ ئس ءِ داٹی ہرا قوم تینا نتا سلیسنے او سرسوب مسنے او اونا ڈیھ نو آبادیات کن خاخر جوڑ مسنے ۔داسا دا ذمہ واری بلوچ سرمچار نا زیہا ٹے کہ اوفک دا تاریخ ءِ ارا وڑ تینا پنا کننگ خواہرہ؟۔

واہم اسہ ہیت ئس یات کننگ نا ئے کہ گوریلا ہمو وختا گوریلا س پانئنگ مریک ہراوخت اوفک گوریلا بنیادی اصولاتہ تینائی کیر اگہ دہن مفک تواوفک گوریلا نا ردان پیشن حساب مریرہ ۔ او زندگ بے فائدہ مریک فائدہ دوبنئنگ نا بجائے اوفک قومی نخسان نا سوب جوڑ مریرہ ۔گوریلا نا کسرے یلہ کننگ نا سوبان قوم اوفتے تینا است آن کشک ہرانا سوبان دشمن ئے آسراتی دوبریک۔ لہذا ننے اینو دا سوغئند ہرفوئی مریک کہ ننا جہد تینا قوم نا رکھ و آجوئی کن کننگوئے نہ کہ تینا پن، ذاتی عیش و عشرت، منافع یا اسہ ٹولی ئسے نا چپ او راست آ چرینگوئے بلکہ اسہ گم نامو سرمچار سے نا حیثیت ئٹ راجی آجوئی و وطن اے دژمن نا دو آن ہلنگ کن مروئے۔