چم
نبشتہ – حسن منٹو
رجانک – حنیف بلوچ
آئی سرجمیں جان ءَ چہ من ءَ بس آئی چم سک دوست بوت اَنت
اے چم پَک ءَ ھمےوڑ اِتاں کہ تہار ماھیں شپے ءَ موٹرگاڈی ءِ ہیڈ لائیٹس ءَ مردم چہ دُرستاں پیسر گِندیت۔شُما اے سرپدمہ بِت کہ آ چم سک شوک بوتگ اَنت۔
اے وڑ نہ اِنت۔
من شرنگی ءُ بدرنگی ءَ کساس کُت کناں۔بلئے پَہل کن اِت،من اے چمانی بابت ءَ بس ھمنچُک گُشت کناں کہ شوک نہ اِتاں بلئے بے کساس دلکش اِتاں۔
منی ءُ آئی چمانی گند ءُ نند یک نادراہ جاھے ءَ بوت من نادراہ جاھ ءِ نام ءَ شُمارا گُشت نہ کن آں،ھمے واست ءَ کہ ایشی ءَ چہ منی آزمانک ءَ دیگہ کٹّے نہ رسیت۔
شُمابس ھمے سرپد بہ بِت کہ یک نادراہ جاھے اَت،اُود ءَ منی یک سیادے آمَل{آپریشن}کنگ ءَ پد زندگی ءِ گُڈی دم ءَ سرارگ ءَ اَت۔
چونائی ءَ من ھال پُرسی ءُ چوشیں چیزانی منّوکےنہ اُوں۔نادراہ ءِ کِرّا برو آئی ءَ دلبڈی دیئگ من نزاناں۔بلئے منی زال ءِ بازیں گُشگاں شُتاں کہ من وتی مِروکیں سیاد ءَ وتی شری ءُ دوستی ءَ پیش بِداراں۔
دلجمی ءَ بِزان اِت من ءَ سک درد بوئگ ءَ اَت۔
نادراہ جاہ ءِ نام ءَ چہ من ءَ بَد کیت،نزاناں پرچہ۔ بوت کنت ھمے واست ءَ کہ یکبرے من بمبئی ءَ وتی پیریں ہمساھگے کہ آئی دست چیر مُڈیتگ اَت،من ءَ جے جے نادراہ جاھ ءَ برگی اَت۔اُود ءَ کیوژوالٹی ڈیپارٹمنٹ ءَ من ءَ کم چہ کم دو کَلاک ءُ نیم ودار کنگی اَت۔اُود ءَ کہ من ھر مردم ءَ یکجاہ بوتاں آھن ءِ وڈ ءَ سرد ءُ بے کار اِتاں۔
من ھمے چمانی گپ ءَ کنگ ءَ اِتاں کہ من ءَ سک دوست بوئگ ءَ اِت اَنت۔
دوست دارگ ءِ ھرکسی وتی زاتی کدےبیت۔سک شر اَت اگاں شُما ھمے چم بہ دیستین اَنت گُڑا منی بابت ءَ شُمئےدل ءُ دماگ ءِ تہا دیگہ چیزے ودیگ نہ بوت۔
اے وڑ اۃوں بوت کنت شُما اگاں اے بابت ءَ کسّے ءَ جُست بُکتیں شُما اُوں گُشتگ اَت۔’’سکیں دیگہ وڑیں چم اَنت۔‘‘بلئے من کہ اے جنک دیستگ اَت دُرستاں چہ پیسر من ءَ آئی چماں وتی نیمگ ءَ کش اِت۔
آئی ءَ نکابےسرا اَت،بلئےنکاب بُرز اَت۔آئی دست ءَ دارو ءِ شیشگ اَت ءُ مزنیں{جنرل}وارڈ ءِ ھال ءَ چہ کسانیں بچکے ءِ ھمراھی ءَ پیداک اَت۔
من آئی نیمگ ءَ چاراِت تہ آئی چم نہ سک ٹوہ اِتاں،نہ کسان،سیاہ نہ بور اِتاں،زردنہ کہ سبز،اَجب ایں رنگیں رُژناھی ءَ پیداک اَت۔منی پاد اوشتات اَنت۔آ اُوں اُوشتات۔آئی ءَ وتی ھمراھیں بچک ءِ دست ءَ گپتگ اَت گمزدیں توار ءَ گوں گُشتے۔’’تو اتک نکن ئے!‘‘
بچک ءَ وتی دست زِت ءُ زوت زوت ءَ گُشتے۔’’آھگ ءَ آں تو وت کُورے ءِ!‘‘
من اے کہ اِش کُت پدا جنک ءِ چمانی نیمگ ءَ چار اِت۔آئی ءِ سرجمیں جان ءَ بس آئی چم اِتاں کہ من ءَ دوست بوت اَنت۔
من دیم ءَ شُت آں آئی کِر ءَ رست آں۔آئی من ءَ گوں پچیں چمان چار ِات ءُ جُست کُت۔’’اکس{ایکسرے}کجا کش اَنت؟‘‘
راستیں گپ اِش اِنت کہ اے روچاں ایکسرے ڈیپارٹمنٹ ءَ منی یک دوستے کار کنگ ءَ اَت،من آئی گندگ ءِ واست ءَ اتکگ اِتاں۔من آ جنک ءَ گُشت۔’’بیا،من ترا ھمود ءَ براں،من اُوں ھمود ءَ روگ ءَ اُوں‘‘
جنک ءَ وتی ھمراہ ءِ دست گپتءُ منی ھواری ءَ رھادگ بوت۔من ڈاکٹر صادق ءِ جُست کُت سرپد بوت آں کہ آ آکس کشگ ءَ دست گٹ اِنت۔
دروازگ بند اَت ڈن ءَ نادراھانی مُچی اَت۔من دروازگ ٹُک اِت۔تہاچہ تیز ءُ تُرْندیں توارے اتک۔’’کئے۔۔۔۔۔۔ دروازگ ءَ مہ جن!‘‘
بلئےمن پدا ٹُک اِت۔دروازگ پچ بوت ڈاکٹر صادق من ءَ دُژمان دیئگ ءَ چہ کمے منت’’آہ توئِے!‘‘
ھئو۔۔۔۔۔۔من تئ گندگ ءَ اتکگاں۔دْپتر ءَ شُتان سرپد بوتاں تو اِد ءَ بَہ ئے‘‘
،،بیا تہا،،
من جنک ءِ نیمگ ءَ چار اِت ءُ گُشت’’بیا۔۔۔۔۔بلئےجنک ءَ ڈن ءَ!‘‘
ڈاکٹر صادق ءَ آستو من ءَ جُست کُت’’اے کئےاِنت؟‘‘
من پسو دات۔’’نزاناں۔۔۔۔۔۔ ایکسرے ڈیپارٹمنٹ ءِ جُست ءَ اِنت۔من گُشت برو،من ترا براں‘‘
ڈاکٹر صادق ءَ دروازگ گیشتر پچ کُت من ءُ آجنک تہا گوست ایں۔
چار ءُ پنچ نادراہ ھست اَت۔ڈاکٹر صادق ءَ زوت زوت ءَ ھمیشی ءِ سکریننگ کُت اَنت ءُ روانگے کُت۔ایشی ءَ چہ رند کوٹی ءَ ما دوئیں پشت کپت ایں۔من ءُ ھما جنک۔
ڈاکٹر صادق ءَ من ءَ جُست کُت’’ ایشی ءَ چی نادراھی ھست؟‘‘
من آ جنک ءَ جُست کُت’’ تئ نادراھی چی اِنت۔۔۔۔۔۔ ایکسرہ ءِ واست ءَ ترا کجام ڈاکٹر ءَ گُشتگ؟‘‘
تہاریں کوٹی ءَ جنک ءَ منی نیمگ ءَ چار اِت ءُ پسو دات۔’’من نزاناں نادْراھی چی اِنت۔۔۔۔۔۔مئےمیتگ ءَ ڈاکٹرے ھست،ھمائی گُشتگ اَت اکس ءَ بِگر‘‘
ڈاکٹر صادق ءَ آئی ءَ گُشت مشین ءِ نیمگ ءَ بیا۔آ ھما دیم ءَ رھادگ بوت ءُ سک گوں آئی ءَ ڈَکے وارت۔ ڈاکٹر ءَ جبزہ کُت ءُ گُشت۔’’چون اِنت ترا میم نکن ئے۔‘‘
جنک بےتوار اَت۔ڈاکٹر ءَ آئی نکاب دور کُت ءُ اسکرین ءِ پُشت ءَ اوشتارینت۔پدا آئی سوئچ آن کُت۔من چہ شیشگ ءَ دیست من آئی جان ءِ ھڈ دیست اَنت۔آئی دل کُنجی ءَ سیاھیں ٹِکے ءِ رنگ ءَ جنئگ ءَ اَت۔
ڈاکٹر صادق ءَ پنچ ءُ شش دمان ءَ آئی ھڈ ءُ گوشتاں چارگ ءَ اَت۔ایشی ءَ چہ پدسوئچ اوف کُت ءُ رُژنائی ءِ کُت۔’’دلبندی پک ءَ ساپ اِنت۔‘‘
جنک باریں چے سرپد بوت دلبندے باز مزن اِتاں،وتی سریگےبشرکُت ءُ نکاب ءِ ودیگ کنگ ءَ دست گٹ بوت۔
نکاب کُنجے ءَ ایر اَت۔من پاد اتک ءُ دست ءَ دات۔ ڈاکٹر صادق ءَ رپورٹ نبشتہ کُت ءُ آئی ءَ جُستےکُت۔’’تئی نام کئے اِنت؟‘‘
جنک ءَ نکاب سر ءَ کُت ءُ پسو دات۔’’منی نام۔۔۔۔۔۔منی نام سارہ اِنت۔‘‘
’’سارہ!‘‘ ڈاکٹر صادق ءَ آئی نام کاگد ءِ سرا نبشتہ کُت ءُ دات۔’’بُرو،ایشی ءَ وتی ڈاکٹر ءَ پیشدار۔‘‘
جنک ءَ پرچی زُرت۔
وھدیکہ آ ڈن ءَ دراتک من بے سوْب آئی دُمب ءَ رھادگ بوتاں۔بلئےمن ءَ اےبابت ءَ سرپدی ھست اَت کہ ڈاکٹر صادق من ءَ گوں شکّےنگاھاں چاریت۔اُود ءَ کہ من ایشی ءَ سرپد باں،اےگپ ءَ دلجم اِتاں کہ اے جنک ءَ گوں من ءَ نزدیکی ھست،چو کہ شُما سرپد اِت،اے وڑیں ھچ گپ نیست۔۔۔۔۔۔۔۔۔بس من ءَ آئی چم دوست بوتگ اِتاں۔
من آئی دُمب ءَ روان اِتاں۔آئی وتی ھمراھیں بچک ءِ لنکُک داشتگ اَت۔وھدیکہ آ اسپ گاڈیانی اِسٹاپ ءَ رست اَنت من سارہ جُست کُت۔’’ترا کُجا روگی اِنت؟‘‘
آئی یک دمکے ءِ نام گپت گڈا من اُوں دروگے بست۔’’ من ءَ اُوں ھمود ءَ روگی اِنت۔۔۔۔۔۔ من ترا شُمے لوگ ءَ رسیناں۔‘‘
من کہ آئی دست گپت ءُ گاڈی ءَ سوار کُت من ءَ انچو گُمان بوت منی چم ایکس ریز ءِ شیشگ ءَ بوتاں۔من ءَ آئی گوشت پوست گندگ ءَ نیتکاں۔۔۔۔۔۔بس بالاد دیست۔۔۔۔۔۔۔بلئے آئی چم۔۔۔۔۔۔۔۔آ پک ءَ ھست ءُ برابر اِتاں،آھاں بے کساس دلکشے ھست۔
منی دل گُشگ ءَ اَت کہ آئی کش ءَ بہ نند بلئے من پگر کُت کسّے گندیت،من ھمائی ھمراہ آئی کش ءَ نندارینت ءُ وت دیمتر ءَ نشت آں۔
’’من۔۔۔۔۔۔من سعادت حسن منٹو آں‘‘
’’منٹو۔۔۔۔۔۔اے منٹو چی یے؟‘‘
’’ کشمیریانی یک ذاتے۔‘‘
’’مااُوں کشمیری اِیں۔‘‘
’’ھؤ ھاں!‘‘
’’ماکنگ وائیں ایں۔‘‘
من چک جت ءُ آئی ءَ گُشت۔’’اےسکیں مزنیں ٹکّے۔‘‘
آ کَندگ ءَ لگِت ءُ آئی چم گیشتر دلکش بوت اَنت۔
من وتی زندگی ءَ سک باز شوکیں چم دیستگ۔بلئے اے چم کہ سارہ ءِ دیم ءَ اِتاں،سک دلکشی ءِ سوْب اِتاں۔من گُشتگ اَت انچو شر نہ اِتاں بلئے دل ءَ ایرنندگ ءَ اِتاں۔
من بِزاں یک تمردی ءِ کُت آئی لہتیں ٹال مود کہ آئی دیم ءَ لونجان اِتاں ءُ آئی یکیں چم ءَ اندیم کنگ ءَ اِتاں،من لنکُک زُرت ءُ ھمے مود سر ءِ مودانی تہا مانجت اَنت۔آئی ھچ نہ گُشت۔
من پدا دلیری کُت ءُ آئی دست زُرت ءُ وتی دست ءَ کُت۔آئی پدا ھچ نہ گُشت ءُ گوں وتی ھمراہ ءَ دیمےکُت گُشتے۔’’ تومنی دست ءَ چی ءَ پِرنچگ ءَ ئے؟‘‘
من زوت دست یلوکُت ءُ بچک ءَ جُست کُت’’شُمےگِس کجام اِنت؟‘‘
بچک ءَ دست ٹال کُت۔’’اے بازار ءَ !‘‘
گاڑی ءَ دیم ھمانگوکُت،بازار ءَ باز مُچی اَت،ٹریفک اُوں ھد ءَ چہ گیش اَت۔تانگہ آستوآستو روگ ءَ اَت۔ چُش کہ راہ باز کنڈ اَت،ھمےواست ءَ باز لُڈگ ءَ اِتیں،دم پہ ساھت آئی سرگ منی کوپگ ءَ لگگ ءَ اَت ءُ منی دل لوٹگ ءَ اَت کہ آئی ءَ وتئ کُٹ ءَ بہ نادیناں ءُ آئی چماں بہ چاراں۔
کمےدیر ءَ رند آھانی گس رست۔بچک ءَ تانگہ اوشتارینگ ءِ گُشت۔وھدیکہ تانگہ اوشتات آ جہل ءَ ایر کپت۔سارہ نشتگ اَت۔من آئی ءَ گُشت۔’’تئ گس رستگ!‘‘
سارہ ءَ دیم چکرینت ءُ من ءَ دیگہ وڑ گوں چماں چار اِت’’بدرو کُج اِنت؟‘‘
من آئی ءَ جُست۔’’کجام بدرو؟‘‘
’’ھما بچک کہ منی ھمراہ اَت۔‘‘
من بچک ءِ نیمگ ءَ چار اِت کہ تانگہ ءِ کش ءَ اَت ۔’’اِش اِنت اوشتاتگ!‘‘
’’شر۔۔۔۔۔۔‘‘ ھمےگُشتے، پدا بدرو ءَ گُشتے۔’’بدرو!من ءَ ایر گیج۔‘‘
بدرو آئی دست زُرت ءُ پہ زور جہل ءَ ایرگپت۔من سک ھیران اِتاں۔پُشتی نیمگ ءَ شُتاں من ھمےبچک ءَ جُست کُت۔’’چے گپے’’ اے وت ایرکپت نہ کنت؟‘‘
بدرو ءَ پسو دات۔’’ اِنا۔۔۔۔۔۔ ایشگی چم شر نہ اَنت۔۔۔۔۔۔ نہ گِندیت۔
دی بلوچستان پوسٹ : اے نبشتانک ءِ تہا درشتان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ۓ جندءِ گنت، الم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منوک بہ بیت یا اگں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔
