انت نی ساز ءِ پرغیسہ سُر ءِ ایسر کننگ کروس؟
– نوشت: ریاض سہیل
مَٹ: رخشان بلوچ
“قلم زمغ آن زیات طاغت تخک.” بلوچستان یونیورسٹی نا استاد و بلوچ دانشور صباء دشتیاری اندا فکر نا پیروکار اس ئس. ایلو سرکاری ملازم آتا مُونا او پاش وڑ اٹ تینا ہیت ءِ کریکہ.
اونا اسہ شاگڑد صحافی ملک سراج نا پاننگ ءِ کہ پروفیسر صباء یونیورسٹی نا تہٹی اسہ پین لبرل ءُ یونیورسٹی اس ئس ہرا نا دامون ایمون خوانوک آتا مُچی لگوک مسکہ. روشن خیالی و لبرل آ سوچ تون اوار ہیت و گپ مسکہ ہرا نیامٹ سیاست، انقلاب، قوم پرستی آن ہلیس سیکس و ہم جنس پرستی نا سرحال آتیا ہیت مسکہ ہرافتیا چاگڑد اٹ ہیت کننگ آ تینے مُر توننگک.
پروفیسر صباء دشتیاری کراچی نا علاقہ لیاری نا اسہ غریب خاہوت اسیٹی ودی مس. او ہندی اسکول آن بنائی تعلیم ءِ دوئی کرے و دوارہ پرائیویٹ گریجویشن کرے. اندا نیامٹ او حاجی عبداللہ ہارون اسکول اٹ ہم استاد نا فرض آتے ایسری تریسہ کرے.
کراچی یونیورسٹی نا شعبہ اسلامک اسٹڈیز آن ماسٹرز نا سند ءِ دوئی کننگ آن گڈ او بلوچستان یونیورسٹی ٹی لیچکرر لگّا.
او بیست نا کچ کتاب آتا نوشتوک ئس، ہرافتیٹ زیات تر مذہب و فسلفہ نا بابت ئٹی ءُ. اودے بلوچی تون اوار اردو، فارسی و عربی زبان آ ہم خوالخوائی ئس. داڑان بیدس او شاعری ہم کریکہ و ادبی مجلس آتیٹ برجاء وڑ اٹ بشخ ہلکوکہ.
بلوچستان اٹ برجاء حالیت آک اونا خیال آتے ہم ترندی بشخار و او بے گواہ مروکا بلوچ آتے یلہ کریفنگ نا جدوجہد نا عملی بشخ اس جوڑ مس. او دا خاہوت آتا برانزی مُچی و بین ہڑتال آتیٹ بشخ ہلیسہ کریکہ.
او ریاستی ادارہ غاتیتون اوار پاکستان نا دانشور، ادیب و صحافی تا ہم بھلو نغد کار اس ئس و اوفتے بلوچستان نا ساڑی آ حالیت نا زمہ وار سرپند مسکہ.
پروفیسر صباء دشتیاری نا موقف ئس کہ پاکستان نا اِرا ویل اندن ءُ کہ ہرافتے مقتدر حلقہ غاک و سول سوسائٹی سرپند مننگ آن ہورک ءُ. اسٹ دا کہ بلوچستان و پاکستان نا سیالج اسہ کوزہ گیر و غلام نا سیالی ئسے، ارٹمیکو ہیت دا کہ داڑے دانشور ذہنی وڑ اٹ لُڑدی نا گواچی ءُ ایلو لوز آتیٹ او شاہ دولا نا مُشک ءُ ہرا نا مِلی ٹی اسٹیبلشمنٹ ہرا کچرہ غاتے شاغک ہموفتا اظہار ءِ ہر جاگہ کریسہ کائک.
کراچی پریس کلب ئٹی بے گواہ بلوچ آتا بابت اٹ اسہ پروگرام اسیٹی او میڈیا آ ہم پاش وڑ اٹ نغد کاری کرے و الزام خلک کہ میڈیا نا کڑدار بلوچستان نا بابت داخہ در مجرمانہ ءِ ہرانا اخہ در مذمت کننگہ کم ءِ. ‘پاکستانی پریس داخہ در گندہ مسونے کہ او راستی و گواچنی عکس ئنا جاگہ غا دکانداری نا ڈَول خننگک.’
اندا پروگرام اٹ ہراتم خان آف قلات آن پاکستان نا معاہدہ و تاریخ آ نغد کاری کرے گڑا اسہ زالبول صحافی اس ڈائس آ بریسہ اودے مُستی تران کننگ آن توننگ نا کوشست کرے ہراڑا او سلوک مس او پارے گواچنی ہیت ءِ نمے بنوئی تمک.
پروفیسر صباء دشتیاری بلوچی زبان و ادب نا تالانی اٹ بھلو اُست خواہی اس تخاکہ. او برام کتو. تینا تنخواہ نا اسہ بھلو بشخ اس او کتاب آتا شینک کننگ، رسالہ و ادبی تنظیم آتا کمک اکن تخاسُس.
صباء دشتیاری نا کذیت آ اونا اسہ سنگت اس تینا خیال آتا درشانی ءِ ایاز نا سندھی شعر آن کرے:
چھا توں ساز کھے ڈھائے سُر کھے مٹائے سگھندیں
توڑی چاھیندیں سُر تنجھے وس میں ناھی
یعنی
انت نی ساز ءِ پرغیسہ سُر ءِ ایسر کننگ کروس
نما خواہنگ آن ہم سُر نا وس ئٹی اَف
