نن اسُل مردہ پرست افن
نوشت: عتیق آسکوہ بلوچ
دی بلوچستان پوسٹ – کالم
(براہوئی)
1956ء ٹی کوئٹہ ریڈیو نا بناء مس ہرانا اولیکو فنکار آتیٹ حضور بخش مستانہ اوار ئس۔ ریڈیو نا پڑ آن ہلیس ٹی وی نا پڑ اسکان حضور بخش مستانہ تینا فن آن بولی و ساز ءُ زیمل نا شنکاری نا شرف ءِ دوئی کرے۔ تدوکا دے تیٹ اسہ حوال اس تالان مس کہ پنی آ شئر پاروک حضور بخش مستانہ80سال نا عمر اٹ کوئٹہ ٹی کذیت کرینے ، اندن حوال تون سوشل میڈیا آن ہلیس ایلو حوالکاری ایپس آتیٹ اونا بابت افسوز و ارمان تا کلہو تا اسہ سیلاب اس تالان مس۔ ہر پارہ غان، ہر بندن اونا بابت تینا افسوز ءُ ارمان نا درشانی ءِ کریسہ اونا گچین آ کڑدار و لائخی تا صفتءِ کننگ ئس۔ اندن کنے ہم اسہ ورنا اس ایماندار نا عکس ئسے تون اسہ کلہو اس رادہ کرے کہ ’’دا خواجہ کذیت کرے؟‘‘ ای ورندی تسوٹ ’’آؤ کذیت کرینے، ولے افسوز نا ہیت دادے کہ مرک آن مُست اودے ننا مخلوق تتویکہ دا سہ کذیت کرے تو تیوہ غاک اونا بابت ہیت کننگو، داڑان دا ہیت پاش مریک کہ نن مردہ پرست اُن۔‘‘ ہمو ورنا کنتون امنّا کتو پارے نہ نن مردہ پرست افن، بس دا خواجہ نا بابت ای مالو بنتٹ۔
گوڑیفوکو ہیت ئسے کہ ننا ورنا تیوی آ جہان نا فنکار آتے ہرافتیٹ شئر پاروک آتیان ہلیس ناچ کروک، گوازی گرآک اوار ءُ اوفتے چاہک ولے تینا ڈیہہ ئنافنکار ءِ تپک ، ہرا اونا بولی، اونا ربیدگ ءِ سیبو ایتک!
ولے اگہ نن مردہ پرست افن گڑا حضور بخش مستانہ ءِ اونا مرک آن مُست ہرا سوب آتیان بیرہ منہ بندغ چائسرہ و اونا مرک آن گڈ تیوہ غا مخلوق اوڑکن افسوس و ارمان نا ہیت کننگ ءِ۔ حضور بخش مستانہ تو ہشتاد سال نا کچ زند گدریفے انت نن مگہ اودے ہمو شرف ءِ تسون کہ ہرانا او حقدار ئس، انت نن مگہ اودے ہمو آسراتی ءِ اونا زند ئنا گڈیکو دے تیٹ تننگ نا کوشست کرین کہ او لائخ ءُ فنکار ئسے و اسہ آسراتو زند اس گدریفنگ اونا حق ءِ، ولے دا سوج آتا ورندی ننے ’’نہ‘‘ ئٹی دوئی مریک۔
داکان مُست نن مراد پارکوئی تون انت کرین اوفک ہم تاریخ نا کاغد آتیا ہمیش کن نوشتہ مروک ءُ۔ او تینا زند ئنا گڈیکو دے تیٹ تینا چُنا تیتون اوار دُو تفوک خواست کریسہ کرے کہ ای اسہ فنکار ئسے اُٹ دا وخت آ بیماری نا ساعت آ کنے کمک کبو، کنا چُناک اِرغ اس کُننگ کن خنپسہ۔ ولے مراد پارکوئی پیرانسری ٹی جہان نا دا جنجال آتیا ن ہمیش کن مُر ہنیسہ قبر ئٹی آسراتی تون لیٹا واونا مرک آن گڈ اسیکہ وا اندن تینے قوم و بولی دوست پاروک آ مخلوق نا پارہ غان افسوز و ارمان تا کلہو تا اسہ لڑ اس تالان مس، دارمان و افسوز ہم بیرہ منہ دے ئنا وخت گدریفنگ اس مس اوکان گڈ کس اینو اسکان ہنتو اونا چُناتا حالیت نا سوج ءِ کتو کہ نُم اسہ پنی و لائخ ءُ فنکار ئسے نا چُناک اُرے نما حالیت امر ءِ، نم کُننگ کن اِرغ اس خننگ اُرے یا نہ، نما باوہ ننا بولی و ربیدگ ءِ تینا فن اٹ کوپہ تسونے اینو او نمتون اَف نما زند امر گدرینگ ءِ۔ ولے نن سوج انتکن کین ننتو مردہ پرست افن!
14اپریل بلوچستان نا پِنی آ شاعر و تاریخ دان میر گل خان نصیر نا ودی اس، ہمو میر گل خان نصیر ہرادے اونا لائخی تا سوب آن مَلک الشعراء نا پِن تننگانے و تیوہ غا جہان اٹ اسہ بھلو پِن ئسے نا رِد اٹ چاہنگک ولے اونا ودی دے اندن گدرینگا کہ کس ءِ سما ہم مَتو کہ دنو بڑز کڑدار ءُ بندغ ئسے نا ودی دے ئس۔ ہچو ادبی و سیاسی گَل اس اودے و اونا کاریم تے یات کتو، اونا سلوکا کاریم تے مونی دننگ کس تینے مونا کشیتو۔
دُن تو نن گل خان نصیر ءِ تینا راہشون، تینا تاریخ دان، تینا محقق و بلوچ ڈیہہ اکن توار ارفوک آ سروک آتیتون حساب کینہ ولے نن اونا ودی دے ءِ بے خیال کینہ!
ایہن تو بھاز آ سیاسی پارٹی و ادبی تنظیم آک وختس اودے یات کیر،ہ اونا پِن اٹ پروگرام ہڈ ایترہ ولے داڑان اندا پاش مریک کہ اوفک تینا وختی ءُ مسخت (یا ذاتی مسخت ہم پاننگ کینہ) آتے دوئی کننگ کن دُنو بیرہ پِن نا پروگرام ہڈ ایترہ۔ کنا پاننگ نا مسخت دا اَف کہ اونا ودی دے آ الّمی پروگرام ہڈ تننگہ (آن جہان اٹ خنینہ کہ مخلوق تینا راہشون تا ودی دے ءِ اوفتا مرک ئنا دے آن زیات اہمیت ایتک۔) و کنا مسخت داہم اَف کہ پروگرام ہڈ تننگپک بلکن کنا پاننگ نا مسخت دادے کہ بیرہ پِن کن پروگرام ہڈ تننگپ بلکن میر گل خان نصیر و اندن ایلو راہشون تا فکر ءِ مستی دننگہ، عملاً گام ارفنگہ و کاریم تیٹ گڑاس نشان تننگہ، قوم ءِ کن پوسکنو کسر ملیسہ تینا راہشون تا تعلیمات آتا رِد اٹ اسہ گچینو فکر اس تالان کننگہ۔
اینو پگہ اسہ پین حوال اس تالان مسونے ہراٹی پاننگانے کہ ایوارڈ کٹوکا پنی آ شئر پاروک بشیر بلوچ بدحال ءُ زند اس گدریفنگ ءِ۔ بقول بشیر بلوچ کہ کنا ایوارڈ ءِ ارفبو بیرہ کنے باخو اس اِرغ نا ایتبو۔ انت ننے آن کس بشیر بلوچ نا دا حالیت آ افسوز و ارمان آن بیدس پین گڑاس عملاً کننگ نا کوشست کرے کہ اونا بزگ آ زند اٹ اودے کمک اس کے کہ او تینا زند ئنا گڈیکو دے تیٹ دیخہ آسرات مرے۔انت اونا فن ئنا بدل اٹ اودے ہموخہ در اُست ئنا ہب اٹ نن شرف تسون، ورندی اسیکہ وا ’نہ‘ ٹی رسینگک۔ سیاسی گَل آتیان ہلیس ادبی گَل آک بیرہ افسوز و ارمان کریسہ اودے ہم اِرا دے آن گڈ بے خیال مسر دنکہ ایلوفتیان بے خیال مسر۔
مراد پارکوئی بزگ ءُ زند اس گدریفسہ ہنا مرک ئنا گواچی مس، حضور بخش مستانہ ہم اندن بزگ ءُ زند اس گدریفسہ ہنا کس اونا پارہ غا پام کتو، اینو بشیر بلوچ اوفتیانبار بے وسی اٹ تینا بزگ آ زند ءِ گدریفنگ ءِ و کمک نا خواست خننگ ءِ ولے اوڑتون ہم ہموگڑا مننگ ءِ ہراکہ مالو ہنوکا فنکار آتیتون مریسہ مسونے ہرافک زند اٹ بے قدر مریسہ، مرک آن گڈ اسہ اِرا دے یات کننگسہ دوارہ بے خیال مسونو۔نن تینا دا رویہ و کڑدار آ چمشانک اس شاغن کہ نن ہراڑے سلوکن و جہان نا ایلو قوم آک ہراڑے سلوکو۔ نن نہ تینا فنکار و ایلو ادیب تے زند اٹ قدر ایتنہ و نہ مرک آک گڈ اوفتے ہمو شرف ءِ تریسہ اوفتا مخلوق ءِ سنبھالنہ و نہ اوفتا کاریم تے مونی دینہ۔ دُن مریسہ کرے گڑا او دے مُر مفرو کہ ننا نیامٹ گواچنی ءُ فنکار و ادیب ودی مننگ ایسر مرو، و بروکا زنک ننا بولی و ربیدگ آن بے پام مریسہ تینا قوم ، ڈیہہ و بولی آن بے پام مرو۔
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
