منی مَرگ ءَ کس نیاتک
آزمانکار: غمخوار حیات
رجانک: ھلیل بلوچ
دی بلوچستان پوسٹ
مئے میتگ ءِ کَبرستان بازار ءُ میتگ ءِ نیام ءَ کئیت۔ ھما روچ ءَ کہ من چہ میتگ ءَ بازار ءَ پَند ءَ رَو آں گُڑا کَبرستان ءَ الّم اوشت آں، وتی پیرینانی کَبرانی سَرا پاتیا کَن آں ءُ دومی گْوستگینانی ھاترا ھم دُوا ءِ نیّت ءَ دَستاں بُرز کَن آں۔
یک روچے منا ھیالے اَتک کہ چہ مَرگ ءَ پیسر وَتی مات ءِ اَدّیرہ ءِ بَگل ءَ پہ وَتا ھَم جاگہہ یے نشان بکن آں۔ دومی روچ ءَ ھمے نیّت ءَ کَبرستان ءَ اوشتات آں۔ ھما روچ ءَ ناگمانی گوں منا منی سنگتے ھم ھمراہ اَت۔ من ھمودا پہ وَتا جاگہہ یے ءِ نشان کَنگ ءِ ارادہ ءِ باروا وتی سنگت ءَ را ھم گْوشت۔
گُڑا آ منی اے گَپّ ءِ سرا باز چِڑ اِت، زھرّ ءَ زھر گْوشت ئِے: “یکّے وَ اے شرّ نہ اِنت، پدا تو پرچا چُشیں بد گُمانی کنئے یار۔۔۔! اے شِرک یے۔۔۔ ھُدا ترا سلامت بکنت۔۔۔ اللہ تئی اُمر ءَ دْراج بکنت۔۔۔ چُشیں گَپّ مہ کَن۔”
من گْوشت: “سنگت تَو سرپد ئے دُگنیا ءِ دْرستاں چہ مستریں راستی مَرگ اِنت، مَرگ الّم اِنت، اگاں زِند اَست گُڑا مَرگ اوں اَست۔”
آئی ءَ تْرند تْرند ءَ وتی دَست چَنڈینان کُت اَنت ءُ گْوشت: “ھَو گُڑا اے گَپّ ءَ کئے نہ مَنّ ایت، من ھم سرپد آں کہ مَرگ ھَکّ اِنت۔۔۔ راست اِنت۔ ما انّی کہ اے کَبرستان ءَ اوشتاتگ ایں، اِدا ھر چُنت مردُم کہ کَلّ اِنت، دْرست یک وھدے زِندگ بوتگ اَنت۔ مَنیگ ءُ تئی وڑا ایشانی ھم واھِشت بوتگ اَنت۔ ایشان ھم لوگ، جاگہہ، مال، مڈّی، میراس، زھگ، سیاد ءُ وارس دْرست بوتگ۔ بَلے منا نہ لگّ ایت کہ چہ ایشاں کسّے ءَ وتی زِند ءِ تہا پہ وَتا کَبر یے نشان کُتگ، یاں کہ زمینے ءَ کِشک اِش کَشّ اِتگ کہ منا اِدا کَبر بکن اِت۔”
من گْوشت: “بْرات! تو پرچا ایشرا دِگہ رَنگ دَئے؟ مرچی باندا زمین ءِ کمّی اِنت۔ ھمے کَبرِستان ءَ بازینے ءَ پہ وَتا زمین نِشان کُتگ۔”
من آئرا دَست ءَ گِپت ءُ لھتیں انچیں جاگہہ نشان دات، کہ زندگیں مردُماں پہ وَتی مانِش (کَبر) ءِ ھاترا پیسر ءَ نشان کُتگ اِت اَنت۔
“من لوٹ آں کہ منی مات ءِ پھنات ءَ منا زمینے دَست بہ کپیت بس، دِگہ منی ھِچ وڑیں نیّت ءُ ارادہ یے نہ اِنت، ناں کہ من چہ وھد ءَ پیسر مِرَگ لوٹ آں۔”
آ بے وَس بُوت آسردے کَشّ اِت ئِے ءُ گْوشت ئِے: “ترا مِرَگ ءِ باز واھَگ اَست گُڑا تچک بُو اِدا۔۔۔!”
من دْراج دْراج ءَ وتی مات ءِ اَدّیرہ ءِ پھناد ءَ تچک بوت آں۔ گُڑا سنگت ءَ ھمے کَبرستان ءَ کَپتگیں دارے زُرت منی اے کَش ءُ آ کَش ءَ کِشکے کشّ اِت۔
آئی ءَ گْوشت: “پاد بیا نی، مبارک بہ بیت ترا شَنکان اِت جَت اَنت، تئی کَبر ءِ جاگہہ ءَ چیدگ کُرت آں۔ انّی وَ بُرو آں۔”
من گْوشت: “یار! منی دَل لوٹ ایت کہ باندا بیل ءُ کُلنگے بیار آں، یکپارگی ‘لحد’ ءِ ھم ساجو بکن آں۔۔۔ چے گْوش ئے؟”
آئی ءَ دَست بَست ءُ گْوشت: “ھُدا ءَ وَتی مَنّ یار۔۔۔ تَرا دِگہ کار اَست اگاں نا۔۔۔؟ چوناھا وَ تو باز دزگٹّیں مردُمے ئے۔۔۔ اَنّی اے وھدزوالی چہ کُجا تئی گُٹّ ءَ لوپ بُوتگ کہ کَبر ءِ واھگ ءَ کَپتگ ئے؟ اگاں ترا باز کبر جنگ ءِ واھِشتاں زُرتگ گُڑا میتگ ءِ کبر جنوکانی ٹولی ءَ ھوار بُو۔۔۔ سَواب ءِ سَواب۔۔۔ اِنسانیت ءِ ھزمت ءِ ھزمت۔۔۔ من کم از کم گوں تو اے کار ءِ تہا کُمکّ کُت نہ کن آں۔۔۔ اگاں باز گَپّ جَن ئے گُڑا ھمے وتی دَست ءِ کشّ اِتگیں کِشک ءِ کروجگ ءَ ھم مھتل نہ باں۔
ما ھمے گَپّ ءِ تہا اِت ایں کہ دو سَیکلی اَتک، کَبرستان ءَ رَس اِت اَنت ءُ مارا جُست اِش کُت
“ھَیر اِنت واجہ شُما اِدا۔۔۔؟ میتگ ءَ کسّے بیران نہ بُوتگ؟”
من گْوشت: “اِنّا سنگت ما پاتیا ءِ ھاترا اتکگ ایں، بَکش اِت واجہ۔” آھاں اے گَپّ اِشکُت پدا بازار ءِ نیمگ ءَ سر گِپت اَنت۔
مئے میتگ ءِ مھلوک ءِ دْرستاں شرتریں آدت بگْوش یا شرّی بگْوش منا دوست بیت کہ میتگ ءَ کُجام لوگ ءَ مردُمے بیران بہ بیت ابیدے پَرک ءُ تپاوت ءَ ھر کس ءَ چہ مسیت ءَ بیرانی ءِ جار اِشکُت۔۔۔ یاں کہ کَبرستان ءَ لھتیں مردُم اِش ھَواری ءَ دیست ءُ انچو گُمان بُوت کہ بیرانی یے بُوتگ گُڑا جْوانیں کساسے ءَ وتارا رَسین اَنت اگاں ھر وڑیں ھالتے بہ بیت۔۔۔ سارتی بہ بیت یا گَرمی۔۔۔ ھَور ءُ ھار بہ بیت یا دنز ءُ گْوات۔۔۔ شَپ بہ بیت یا روچ۔۔۔ بَلے کَبر جَنَگ ءِ ھاترا مھلوک وتارا سر کَنت۔
ھَیر آ روچ ءَ منی سنگت ءَ منا نہ مَنّ اِت “کَبر ءَ مھلّہ ساجو بکن آں یا مکن آں” ءِ بابت ءَ پیسلہ کُت نہ کُت، ما دوئیں بازار ءِ نیمگ ءَ سَر گِپت ایں۔
بَلے ھما کہ منی ارادہ اَت، آ ھم چہ منی مازگ ءَ آ دیم نہ بُوت۔ دومی روچ ءَ من گوں بیل ءُ کُلنگ ءَ تھنا کَبرستان ءَ اَتک آں۔ ھمے چیدگ کُتگیں جاگہہ ءَ کَلّ جَنگ بُنگیج کُت گُڑا دَمانے ءِ تہا مھلوک ءَ ھم کُمکّ ءَ آیان کُت۔ آھاں منا کَبر جنگ ءَ دیست تہ ھِچ جُست اِش ھَم نہ کُرت، آ ھمے سرپد بُوت اَنت کہ میتگ ءَ کسّے مَرگ ءِ آماچ بوتگ۔
کمّو ھَید ریچی ءَ رَند کَبر جوڑ بُوت، من دِل یکیم بُوت آں کہ زِندمانی ءَ منی کَبر جوڑ بُوت باریں مَرگ ءَ پَد چِتور بُوتگ اَت۔
گْوش اَنت کہ روچ ءَ مردُم ءَ ھر چیز ءِ باروا گیشتر ھیال کُت گُڑا شَپ ءَ واب ءِ تہا ھَم ھما چیز کاینت۔ منا گوں ھَم ھما شَپ ءَ انچُش بُوت۔
من وابے دیست کہ من مُرتگ آں۔۔۔
منی ھاترا مھلوک موتک آرگ ءَ اِنت ءُ سکّ اَرمان کنگ ءَ اَنت۔۔۔
ھما کہ زِند ءَ پھک منی بِگیر اِت اَنت، منی ھر کار اِش ھراب گْوشت اَنت ءُ منا ھمُک گَپّ ءِ سرا پلینڈ اِش گْوشت، ھما ھَم گْوشگ اِت آں۔۔۔
چُشیں شرّیں مردُمے اَت۔۔۔
راج ءِ چُشیں دردوارے اَت۔۔۔
اے وَڑ مھلوک ءِ ھاترا مہر ئِے کُت۔۔۔
چُشیں سگّ ءُ اوپار ءِ واجہ یے اَت۔۔۔
اینچو کتاب ئِے نبشتہ کُت۔۔۔
بے مَٹّ ءُ دروریں مردُمے اَت۔۔۔
یکّے ءَ اِنّاں چہ تیوگیں راج ءَ شُت۔۔۔
باز نیزگار دوستیں مردُمے اَت۔۔۔
چُشیں مردُم کَرنانی تہا سَھرا بیت۔۔۔
اینچو واری ءُ اَزابی ءَ پَد جاگہہ یے ءَ سر بُوتگ اَت۔۔۔
مزنیں ساڑایگ ءُ گلایگ یے پمّن بُنگیج اِش کُت، منی بازیں سنگتے بور بور ءَ گْریوگ ءَ اَت۔۔۔ لھتیں ءَ گْوشت کہ ھمے زُوتّاں ایشی یات ءَ مُچّی یے ٹہیناں۔۔۔ ایشرا ساڑایگ الّمی اِنت۔
ھما ھَم اَرمان کنگ ءَ اِت اَنت کہ منی زِند ءَ ھِچبر منا دوست اِش نہ داشتگ۔ گْواچنی منا مالُوم اَت کہ اِمروز ءَ چہ ھر کَس شُت گُڑا چہ وت ءَ شُت۔
اگاں ویرانداں بَنت گُڑا آئی ءِ زھگ بَنت۔ ایدگہ دْرست دو روچ ءَ پَد مردُم ءَ چہ دِل ءَ بر اَنت۔
ھَیر منا گوں مزنیں اَرمانے ءَ بُرت اِش کَلّ ءُ کَسارت اِش کُت۔ کَبرستان ءَ ھَم مزنیں مُچّی یے اَست اَت۔ ھما کہ وَتی زِند ءَ دیم اِش کِبلہ ءَ نہ کُتگ اَت منی جنازہ ءَ ساڑی اِت اَنت۔
اے گَپّ ءَ ھَم بازینے منی توسیپ ءُ سَتا ءَ کنگ ءَ اِت اَنت کہ اے نیکیں مردُم ءَ بچار اِت کہ چے وڑ مَرگ ءِ تیاری ئِے کُتگ اَت کہ زِند ءَ وَتی کَبر ئِے تیار کُتگ اَت۔
بَلے۔۔۔
منی کَلّ ءُ کسارت ءَ پَد وھدے منی پُرس ءِ کونٹ تالان کنگ بُوت گُڑا چہ اے مردُماں کسّے ھَم نیاتک۔۔۔
من تھنکا وَتی پُرس ءِ کونٹ ءِ سرا نِشتگ اِت آں۔
_____________
دلگوش: اے آزمانک براہوئی لبزانک ءِ نامداریں آزمانکار ءُ کَواس واجہ غمخوار حیات ءِ آزمانکانی کتاب “زِند۔۔۔ زِندان اسے” ءَ چہ گچین کنگ ءُ رجانک کنگ بوتگ۔ اے آزمانک ءِ رجانک کنگ ءِ مول ءُ مُراد براہوئی لبزانک ءُ ساچشت ءَ توامیں بلوچانی گْور ءَ سر کنگ اِنت۔ داں کہ بلوچانی زُبان بلوچی ءُ براہوئی گوں وت ھمگْرنچی ءَ دیمروئی بکن اَنت۔ رجانکار
دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہا درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ئے جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔
