زبان ءِ بندات ءُ دیمروئی – بالاچ ھمید نور

زبان ءِ بندات ءُ دیمروئی

نبشتہ کار: بالاچ ھمید نور

دی بلوچستان پوسٹ

بنی آدم ءِ ھیالانی سر کنگ ءِ کُلّاں مستریں ءُ بُنکی در وسیلہ زبان انت ، بید ء چہ زبان ءَ کس چہ دومی ءِ ھیال ءُ پگراں سرپد ءُ پوہ بوت نہ کنت ، پمیشکا ایشی ءِ ارزشت ءُ بستار چہ کلاں گیش انت ۔
یک راجے یک کومے ءِ مستریں پجّار آئی ءِ دود ءُ ربیدگ انت ، ھمے دودانی تہ ءَ اولی ءُ مستریں آئی ءِ ”زبان“ انت کہ ھمک راج ءِ وتی بیت ءُ آئی ءِ پجّار ءِ در لیکگ بیت ۔
زبان کجام چیز ءِ نام انت؟ زبانزانتانی گشگ ءِ رد ءَ ایشی ءِ دو پجّار انت ، اولی ساکتیاتی بزاں Physical ءُ دومی زبانزانتی بزاں Lingustic اِنت ،ایشانی تہ ءَ اولی بزاں ساکتیاتی زبان، بنی آدم ءِ للّک Toung انت کہ ایشی ءِ سر ءَ آ وتی گپاں دومی مردم ءَ را سر کنت ۔ اے گندگ ءُ دست جنگ بیت ۔
ایشی ءِ یک بالادے ھست انت ۔ ھماکہ دومی زبان ءِ بزانت انت آ اسل ءَ زبان ءِ راھبنداں کہ چہ دپ درکاینت ءُ دومی ءِ گوشاں سر بنت ، آ ھما گپاں سرپد بنت ءُ اے توارانی دْروشم ءَ بنت ءُ آ توارانی مانا ءُ بزانتے ھم بیت ۔
زبانزانتانی رد ءَ زبان یکے دومی ءَ گوں ارزانی ءَ گپّانی پجارینگ ءِ نام اِنت ۔ بزاں The way of Commincation ابید چہ ایشی ءَ زبان ءِ بابت ءَ دگہ بازیں لیکہ ھست انت کہ آیانی تہ ءَ چیزے اے ھساب انت ۔
ھندستان ءِ زبان زانتاں نبشتگ کہ زبان بنی آدم ءِ ھما ھیال ءُ لیکہ اِنت کہ آیانی درشانی گوں دپ ءَ ءُ گوں دستانی سُرینگ ءَ چہ کنگ بیت ۔
★ میان استمانی لبز بلد ”ویبسٹر“ ءِ تہ ءَ نبشتہ انت کہ زبان ھما دْراھیں اُشکنگی توارانی نام اِنت کہ چہ للّگ ءِ کمک ءَ در کنگ بنت ۔
★ نورالگات نور الھسن نیر ءَ گشتگ کہ زبان انسان ءِ دل ءِ ھُلّ انت کہ چہ دپ ءَ درکیت۔
★ امریکن زبانزانت برنارڈ بلاک ءُ جارج ایل ٹریگر ءَ وتی کتاب کہ زبان ءِ بابت ءَ انت ” The out line of launguage“ ءِ تہ ءَ نبشتہ کتگ کہ زبان وڑ وڑیں چیدگ ءُ نشانانی مچی ءِ نام انت کہ وھد ءِ ھمراھی ءَ مھلونک ءَ رد ءُ بند داتگ ۔
★ نامداریں زبانزانت ھلیل سدیک وتی کتاب ”زبان کا مطالعہ“ ءِ تہ ءَ نبشتہ کتگ کہ ”زبان تکلمی ابلاغ کا ایک نظام ہے جسکی نمائندگی کی مختلف صورتیں ہیں “۔
اے دراھیں لیکھانی پد ءَ ما گشت کن اِیں کہ زبان بنی آدم ءِ ھیال ءُ پگرانی ھما توار اِنت کہ چہ دپ ءَ درکیت ءُ دومی ایشاں سرپد بیت ، یاکہ بنی آدم ءَ وتی ھیالانی سرکنگ ءِ ھاتر ءَ ھما توارانی کارمرزی کتگ کہ چہ للّک ءِ کمک ءَ درکنگ بوتگ انت، ھمائی ءَ زبان گش اَنت ۔
*:زبان ءِ بندات ءُ ردوم*
زبانزانتانی رد ءَ وھدے بنی آدم ءَ اے مار اتگ کہ بید ء یکے دومی ءِ کمک ءُ مدت ءَ زندگ بوگ نہ بیت، پمیشکا آیاں پیسر ءَ گوں اشارھاں پد ءَ گوں نشاناں ءُ گڈّی ءَ گوں لبز ءُ ردانی کامرزی ءَ وتی ھیال ءُ لیکہ یکے دومی ءَ را سر کتگ ءُ زبان ھمے زبان جوڑ بوتگ ۔
یک جرمن زبان زانتے پنام ”واکر“ ءَ گشتگ کہ زبان سائنس راھبندانی تہ ءَ ۱۸۷۵ءِ زمانگ ءَ اتکگ ، تنے وھداں زبان ردوم زورگ ءِ بازیں لیکہ دیم ءَ آورتگ انت کہ آیاناں دو تھراں بھر کنگ بیت، یکے اسلامی لیکہ ءُ دومی چارلس ڈارون ءِ لیکہ اے دوئیں لیکھانی منوگرانی وتی وتی لیکہ انت ، چوکہ اسلامی لیکہ ءِ منوگرانی گشگ انت کہ زبان ءِ بندات چہ واجہ آدم ءَ بوتگ ءُ دومی دیم ءَ چارلس ڈارون ءِ لیکہ دارانی گشگ انت کہ بنی آدم بنداتی دور ءَ چو شادو Monkey ءِ دروشم ءَ بوتگ ءُ ھر چند کہ آئی ءِ دروشم مٹ بوان ءُ انسانی دروشم ءَ آیان بوتگ، آئی ءِ زبان ءِ تہ ءَ اوں بدلی آیاں بوان بوتگ، ءُ گڈی ءَ زبان شرتر بوان ءَ اے دروشم ءَ سر بوتگ ۔
چارلس ڈارون ءِ لیکہ دارانی گیشی ءِ سوب ءَ آئی ءِ لیکہ گیشتر رواناک ءُ منگ بوتگ کہ زبان ھم بنی آدم ءِ ردومی دوراں بدل بوان ءُ اے آسر ءَ سر بوتگ ، یک زبانے ءِ بُنزہ ءِ شوھازکاری ءَ سے زانتانی زانگ الّمی انت ایشانی تہ ءَ اولی دمب زانتی Archeologoy دومی راجدپتر زانتی Historien ءُ سیمی زبانزانتی Linguistic انت ، اے سئیں زانتانی زانوگرانی گشگ انت کہ زبان ءِ نبشتہ راھبند مرچی ءَ چہ ھزاراں سال ساری کنگ بوتگ، بلے اے دروشم ءَ نہ بوتگ بلکیں کلاں ساری اشاراتی زبان sign language ءِ تہءَ بوتگ ، بازیں زبانزانت اے اوں گوْش اَنت کہ مسیو پوٹیما ءِ ھنداں بگر داں انڈس ویلی ءِ نیام ءَ زبان وتی سرجمیں نبشتہ راھبنداں گوں ھست بوتگ ءُ دنیا ءِ دگہ دْراھیں زبان چہ ھمے ھنداں ردوم گپتگ انت ،
ابید چہ ایشاں زبان ءِ بندات ءُ ردوم ءِ درگت ءَ دگہ بازیں لیکہ دار ھست انت کہ آیاں زبان ءِ ردوم ءُ بنزہ ءِ بابت ءَ وتی وتی ھیال ءُ لیکہ بیان کتگ انت کہ اے ھساب ءَ انت ۔
*Mama theory:*
اے لیکہ ءِ مردمانی گشگ اِنت کہ زبان ءِ بندات چہ وڑ وڑیں تواراں گوں بوتگ .
*Tata theory:*
اے لیکہ ءِ مردمانی گشگ انت کہ زبان ءِ ردوم چہ بنی آدم ءِ دپ ءِ چپ ءُ چوٹ کنگ ءَ پیداک بوتگیں تواراں گوں بوتگ ۔
*Pooh pooh theory:*
اے پگر ءِ مردمانی گشگ انت کہ زبان ھیرانی ءِ وھداں پیداک بوکیں تواراں چہ جوڑ بوتگ چوکہ اَر۔۔ آ۔۔ابو۔۔او۔۔۔ اے ۔
*Sing song theory:*
اے لیکہ ءِ مردمانی گشگ انت کہ زبان ءِ ردوم چہ بنی آدم ءِ وڑ وڑیں جزبگ ءُ مارشتاں چہ جوڑ بوتگ، چوشکہ وھدے آیاں کند اتگ یا گریتگ یا گڑا ھیرانی ءَ توارے در کتگ چہ ھمے تواراں چہ زبان جوڑ بوتگ ۔
*Hey you theory:*
اے پگر ءِ مردمانی گشگ انت کہ بنی آدم ءَ دومی مردم ءِ توار کنگ ءِ ھاتر ءَ ھما آواز کہ چہ دپ ءَ در کتگ انت چہ ھمایاں زبان جوڑ بوتگ ۔
*Eurek theory:*
اے پگر ءِ مردمانی لیکہ انت کہ زبان وت جوڑ بوتگ ایشی ءَ را کس ءَ جوڑ نہ کتگ بلکیں بازیں توار ءُ اشارھاں چہ جوڑ بوان بوتگ ۔
اگاں اے دراھیں لیکھاں دیم پہ دیم کنگ ءُ ایشاں یکجا کنگ بہ بیت داں ما گشت کن اِیں ، زبان ءِ بندات چہ وڑ وڑیں تواراں چہ پد وڑ وڑیں نشان ءُ چیدگانی پد ءَ سر بوتگ ءُ چہ ایشاں پد لبز ءُ رِدانی دور ءَ اتکگ ءُ زبان جوڑ بوتگ کہ مرچی یک کومے ءِ یک چاگردے ءِ مردمانی وت ما وتی ھیالانی سرپد بوگ ءِ در وسیلہ انت ۔

دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہا درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ئے جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔