آزمانک
وت کُشی
نبشتہ: ھلیل بلوچ
دی بلوچستان پوسٹ
اِنسان پرچا وَت کُشی کَنت؟ آ کُجام سَوَب اَنت کہ اِنسان چہ وتی زِند ءَ شِزار بیت؟ بازیں تَب زانت آں ایشی سرا چار ءُ بیچار کُرتگ۔ بَلے اَنگت ءَ چُشیں سرجمیں آسرے دیم ءَ نیاتکگ۔ کہ ایشی سَوَب یکّ ءُ ٹِکّ زانگ بہ بیت۔
گیشتری تَب زانت وَت کُشی ءِ مزنیں سَوَب نااُمّیتی ءَ سرپد بَنت۔ بَلے نااُمّیتی چے وَڑ انسان ءَ وَتی امبازاں زُوریت؟ اے ھَم زانگ لوٹیت۔
شَہدربرجاہ ءَ منا وَت کُشی ءِ سرا پریزینٹیشن دَیَگی اَت۔ گُڑا من چہ کتاباں بازیں نِکان نزّآرت ءُ وتی پریزینٹیشن ءِ بھر جوڑ کُت اَنت بَلے من دِل یکیم نہ بُوت آں۔ وَتی پریزینٹیشن ءَ رَنگ ءُ روگن کنگ ءِ ھاترا منا انچیں مردُمے دَرکار اَت کہ آئی ءَ وَت کُشی ءِ کوشست کُتگ۔
منا سنگتے ءَ ھال دات کہ پُلّان ءَ کسانی ءَ وَت کُشی ءِ کوشست کُتگ۔ پُلّان ءَ گوں منی پجّاروکی پیسر ءَ بی ایس او ءِ دیوانانی تَہا بُوتگ اَت۔ من پُلّان ءَ گوں ھال ھوال کُت ءُ بیگاہ ءَ شاھوانی ہوٹل ءَ آیگ ءِ وھد گیپت۔
بیگاہ ءِ وھد ءَ من شاھوانی ہوٹل ءَ شُت آں۔ پُلّان چہ من پیسر اَتکگ اَت ءُ ہوٹل ءِ یک کُنڈے ءَ نِشتگ اَت۔
من ھمودا شُت آں سلام ءُ دْروت ءَ رَند نِشت آں۔ مجلس ءُ دیوان ءَ لگّ اِت ایں، گَپّ گَپّ ءِ تَہا من جُست کُت:
“پُلّان! من اِشکُتگ تو کسانی ءَ وَت کُشی ءِ کوشست کُتگ؟”
“ھَو یار۔۔۔ کسانی۔۔۔” آئی ءَ وتی گَپ سرجم نہ کُت
“واجہ ھمے باروا لھتیں جُست بکن آں؟” من جُست کُت
“کوھنیں ٹَپّاں آزگ کنگ لوٹ ئے۔” آئی ءَ پسّو دات
“نا واجہ منی مُراد آ نہ اِنت، منا وتی پریزینٹیشن ءِ ھاترا تئی گلگدار زلورت اِنت۔”
آئی ءَ ھِچ وڑیں پسّو نہ دات۔ آئی ءِ بے تواری ءَ من اندازگ جَت کہ منا لھتیں جُستانی پسّو رسیت۔
من جُست کُت: “وَت کُشی ءِ ھیال چون اَتک؟”
“زِند ءِ اولی بر اَت منا گُمان بُوت کہ نوں زِندگ بوھگ ھِچ وڈیں درد ءِ دوا نہ اِنت، چہ زِند ءَ مَرگ گھتر اِنت۔۔۔
مَرگ پرچا گھتر مہ بیت، کہ زِند ءِ رُنگراھانی شون دَیوک ھم چہ منا سْیہ دِل اَت۔
رولہہ ءِ وھد اَت من چادِرے زُرت ءُ لوگ ءِ پیژگاہ ءَ دْرچک ءِ چیر ءَ شُت آں کہ وتارا لوپ کن آں ءُ کھیر ءَ لونجان کن آں۔ من ھمد ءَ نِشتگ ءُ جیڑگ اِت آں کہ منی مات ءَ را آرت گون اَت تندور ءَ شُت۔ من چارِت اِدا مات منا گِند ایت گُڑا من کوٹی ءِ تہا شُت آں دْرستیں گَندل ءُ پوشاک یکجا کُت آں ءُ گْواتو(پنکھا) ءَ لونجان بُوت آں۔”
پُلّان ءَ درّائینت ءُ سگریٹے روک ئِے کُت
من جُست کُت: “اسل کسّہ چے اَت کہ تو وت کُشی ءِ کوشست کُت؟”
“اے کوھنیں کسّہ یے کہ آ وھد ءَ منی اُمر کساس یازدہ سال اَت۔ اَئید ءِ چارمی روچ ءَ نیمروچ ءِ وھد ءَ من گوں وتی ھمسروکیں سنگتاں لئیب کنگ اِت آں۔۔۔ چہ ریسگ ءِ دُکان ءَ منی ناکوزتکے ءَ پٹاسکے گِپتگ اَت کہ نہ تْرکّگ ءَ اَت، گُڑا من چہ لوگ ءَ باکَسّ یے دُزّت ءُ دَمک ءِ سرا اَتک آں، منی ناکوزَتک ھمِد ءَ اوشتاتگ اَت۔ من پٹاسک وتی دَست ءَ کُت۔
ھمے وھد ءَ منا ھیال اَتک کہ پٹاسک ءِ جَنَگ ءَ منی پِت ءَ گوں سکّی ءَ منا مکن کُتگ بَلے آ اُمر ءَ اولی گَپّ ءَ کئے سرپد بہ بیت، گُشئے پِت ءِ پَنت پوڑے اَت کہ پْرشت ماں ھاکاں ھوار بُوت۔
پٹاسک منی دَست ءَ اَت ءُ باکَس منی ناکوزَتک ئے۔ آئی ءَ ڈیلّ یے روک کُت ءُ پلیتگ ءِ سرا داشت۔ پٹاسک تْریشک پَرّینگ ءَ اَت بَلے من انگت چگل نہ دات، ھمے ھیال ءَ کہ نہ تْرکّ ایت۔
بَلے ھمے وھد ءَ پٹاسک تْرکّ اِت ءُ منی راستیں دَست ءِ دو لنکُک ٹَپّی بُوت ءُ من گْریوان ءَ لوگ ءَ شُت آں۔ مات ءَ منی دَست ءِ ھون دیست اَنت تہ سکّ پریشان بُوت ھمینکہ نہ اِنت کہ دِل ئِے بہ گیپت۔
مئے لوگ ءَ چُشیں مردُم نیست اَت کہ منا نادْراھجا ءَ بہ بارت گُڑا منی مات ءَ منا دَست ءَ گِپت ءُ ھاجی اللہ داد ءِ لوگ ءَ بُرت کہ مئے لوگ ءِ شَگرب ءَ لوگ اَت ئِے ءُ گاڑی یے اَست اَت ئِے۔ ھاجی اللہ داد ءَ منا گاڑی ءِ سرا مئے دُکان ءَ سَر کُت۔ من دُکان ءِ تہا پُترت آں پِت ءَ منی دَست ءِ ھون دیست اَنت تہ اجکّہ بُوت جُست ئِے کُت کہ “چے بُوتگ؟”
“پٹاسک”
پٹاسک ءِ نام ءِ اِشکُنگ ءَ گوں پِت ءِ رَنگ سُہر تَرّ اِت شھماتے اے گُلّ ءَ شھماتے دومی ءَ شھپ اِت ئِے: “من ترا نہ گْوشتگ کہ پٹاسک مجن”
من بے توار اِت آں گوں منا گَپ نیست اَت۔ منی چمّ مئے دُکان ءِ دیم پہ دیم ءِ راسکوہ کلینک ءَ جنوک اِت اَنت کہ بلکیں پِت منی دَست ءَ پَٹّی کنائینیت بَلے پِت ءَ زھرازھر منا چہ دُکان ءَ دَر کُت۔ منی دِل تہا بُکّ اِت، چہ منی دَست ءَ ھون پِٹّگ ءَ اِت اَنت ءُ من لوگ ءِ نیمگ ءَ رھادگ اِت آں راہ ءَ منا ھیال اَتک کہ نی زِندگ بوھگ ھِچ وڑیں اَرزشتے نہ داریت۔”
دَمانے ءِ کَساس ءَ ما دوئیں بے توار بوتیں۔پدا پُلّان ءَ درّائینت:
“یار گَپّ یے زان ئے، بَرے بَرے ھما ھیال منا کاینت گُڑا منا وَتی پِت ءِ سَرا سکّ زھر کئیت۔ یار یک پِت یے گوں وَتی زھگ ءَ چُش کَنت؟ انّی منی جِند ءَ را یک چاردہ سال ءِ بچِکّ یے اَست، منی بار بار گْوشگ ءَ اَبید ھم شَپ ءَ دیر ءَ لوگ ءَ کئیت، اگاں من ھر شَپ لٹّ ءُ کُٹّ یے بکن آں گُڑا تو چے گْوشئے جْوان بیت۔”
من جُست کُت: “تو سَما کُت ترا چے مھسُوس بُوت؟”
“من نادْراھجا ءَ سَما کُت، من بَیڈ ءِ سَرا اِت آں ءُ چاریں نیمگ ءَ منی سْیاد اوشتوک اِت آں، منی مات گْریوگ ءَ اَت، منی پِت ھم گْریوگ ءَ اَت۔ من وَتی مات گْریوگ ءَ دیست سکّ ھجالت بُوت آں۔”
ھمے جُستانی پَد پُلّان ءَ موکل کُت ءُ پاد اَتک، من ءُ پاد اَتک آں لوگ ءَ شُت آں۔ من ھیال کُت:
پُلّان وَت کُشی ءِ ھما کارِست اِنت کہ نادْراھجا ءَ سر بُوتگ بازیں چُشیں کارِست اَست کہ دَمان ءَ وَتی زِند ءَ توام کَن اَنت۔ زِند ءِ تَہا بازیں تَہلی کاینت بَلے چو نہ اِنت کہ وَتی زِند ءَ ھَلاس کَن۔ بامَردیں اِنسان زِند ءِ گْرانی آں گوں جَنگ کَن اَنت۔ شرّ اِنت کہ پُلّان سرپَد اِنت ءُ وَتی کُتگیں ءِ بگیری ءَ کَنت۔
دومی روچ ءَ میتگ ءَ ھالے شِنگ اَت کہ پُلّان ءِ بَچ میران ءَ وَت کُشی کُتگ
دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہا درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ئے جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔
