مہاتما گاندھی
نبشتہ کار ۔۔ ڈیل کارنیگی
رجانکار ۔۔ نمیرانیں نور خان بزنجو
پولکار ۔۔ظہور فضل
دی بلوچستان پوسٹ
(برطانیہ ءَ را سزا دیگ ءِ ھاترا گاندھی ءَ وتی راج ءِ بزگ ءُ مزلوم ءُ ناسرپد ءُ نابزانتیں مہلوک ءَ را سر ءُ سوج ءُ سرپد کرت کہ شما کس ٹیکس مدیئت توری شمارا کیزھانہانی تہا کیزءُ بند کنگ بہ بیت )
پانزدہ بیست سال پیشتر ھندوستان ءِ تہا یک کسان کدیں مردے ھست ات ، آئی ءَ را مدام چرّکے پادا ات ، اے مردم سیاست زانت، روشن ھیال بزاں مہاتما گاندھی ات کہ آئی ءِ اسلی نام موھن کرم چند گاندھی بوتگ ۔ آ وتی وھد ءُ زمانگ ءِ یک شریں زانتکاریں ءُ سرپدیں سیاست زانتے ات ۔
مہاتما گاندھی ءَ چُشیں ھاسیں مال ءُ مڑی یے ءُ زرّ ءُ دولتے نیست ات ، پرچاکہ گاندھی باز گریب ات ، گاندھی ءَ اگاں وتی درائیں لوگ ءُ جاگہ ، مال ءُ مڑی بہا بہ کرتین انت بلے انگت ءَ سے پونڈ دست نہ کپتگ ات ، بزاں سے پونڈ ءَ چے گیش یک ٹکّہ یے ھم نہ رستگ ات ۔ بلے انگت ءَ آئی ءِ پاور ءُ تاکت ءِ اثر چہ دگنیا ءِ سیر لاپیں مردماں گیش ءُ زیات ات ۔گاندھی ءَ را چُشیں زنڈ ءُ پزوریں جانے نیست ات پمیشکا آ باز لاگر گندگ ءَ اتکگ ات ، گاندھی ءَ را جنگ ءُ پساد ءَ گون ھچ ھُب ءُ واھگ ءُ دوستی نیست ات بلے آئی ءِ زانت ءُ زانتکاری انچش باز ات کہ آ جنگی گراباں چے ھم زورآورتر ات ۔
باز وھد ءُ کرن گوستگ ات کہ ہندوستان ءِ بزگیں مہلوک ءُ لگتمالیں راج بےسُد ءُ بے سما ات پمیشکا گاندھی ءَ وتی لگتمالیں راج ءِ بزگی ءَ را مار ات ءُ وتی ھم وتناناں ایانی بےھسابیں ءُ بےکساسیں تاکت ءِ بابت ءَ سر ءُ سوج کرت ، گاندھی ءَ انچیں استلا(اصلاحات ) شنگ کرت انت کہ آیاں گیدی ءِ راجدپتر ءِ زر ءِ جہلانکی ءَ را ھم اثر کت ۔
گاندھی بالکل دگہ گونگیں مردمے ات پرچا ۔۔۔ ؟ کہ آئی ءِ درائیں دنتان نکلی ات انت سبارگ ءُ شام ءُ نہاری ءِ وھد ءَ گاندھی ءَ وتی دنتان دپ ءَ کرتگ ات انت ورگ ءِ ورگا چہ پد دوبر ساپ ءُ پلگار کتگ ات انت ءُ وتی کہن ءُ جنڈیں پیتی ءِ تہا ایر کرتگ ات انت ، گاندھی آئرش انداز ءَ انگریزی گپ جتگ ات پرچا کہ آئی ءِ یک استادے آئرلینڈ ءِ نندوک ات ۔
گاندھی ءَ فقط چرّک بستگ ات ، بلے وھدے کہ آ اگان لندن ءَ شتگ ات گُڈاں آئی ءَ سوٹ ھم گوارا کرتگ ات ریشمی کُلاھے سر ءِ کرتگ ات ءُ یک لٹے ھم دست ئے کتگ ات ۔ گاندھی ءَ وتی وانگ ءُ زانگ چہ لندن یونیورسٹی ءَ دربرتگ ءُ یک وکیلے جوڑ بوتگ بلے گاندھی اول رندا وھدے کہ یک مقدمہ یے ءِ سلسلہ ءَ وتی موکل ءِ حق ءَ گچ جنگ ءَ لگ اِت گڈا آئی ءِ پاد لزرگ ءَ لگّ ات انت آئی انچش گھبرائینت کہ ۔۔۔۔؟ ھبر نہ بنت یک انچیں احساس شکستے ءَ گاندھی ءَ پروش دات بلے ۔۔۔۔۔
یک وکیلے ءِ حیثیت ءَ لندن ءِ تہا گاندھی باز باز ناکامیات بوت ۔ باز سال پیشتر وھدے کہ گاندھی انگلینڈ ءَ شت گڈا گاندھی ءِ آئرش استاد ءَ گاندھی ءَ را بائبل ءِ لھتے ” کوہ ءِ دعا ،، یکوئی نبشتہ کنگ ءَ پرمائینت دانکہ آ انگریزی ءَ شّری ءَ و الکاپی ءَ نویسگ ءَ در بہ بارت گڈا چار چار پنچ پنچ کلاک ءَ گاندھی ءَ نشتگ ات ءُ ھمے حبر نبشتہ کتگ ات انت ۔
مبارک انت ہما مردم کہ مسکین انت پرچا ۔۔۔۔؟ کہ آ گل زمین ءِ وارث بنت ، مبارک انت ھماکہ من دوست ءُ ایمنی پسند انت پرچا ۔۔۔۔۔ ؟ کہ آ واجہ ھُدا ءِ زھگ گُشگ بنت ،،
اے لوزاں گاندھی ءِ زند ءِ سرا مزنیں ءُ جوانیں اثرے دور دات ۔ چیزکے وھد ءَ پد گاندھی ءَ را چیزے وام یکجاہ کنگ ءِ ہاترا زرباری افریقہ ءَ راہی دیگ بوت گڈا گاندھی ءَ آود ءَ کوہ ءِ سرا دعا ءِ فلسفہ ءَ را چکاسگ ءِ جہد کرت کہ آ سک باز کامیاب بوت دیر نہ گوست کہ گاندھی ءِ سالی آمدنی سے ھزار پونڈ بوت ءُ اے وڈا اے مسکین گل زمین ءِ وارث بوت ۔۔۔ بلے چے ؟ آ وش اَت ؟ اناں ۔۔۔۔ ھچ وڈا اناں پرچا ؟ کہ گاندھی ءَ زانتگ ات کہ آئی ءِ ڈیھہ ءِ بازیں مہلوکے چو گوسپندانی گونگ ءَ وتی زند ءِ روچاں ۔۔۔۔۔ گوازینگ ءَ انت.
گاندھی ءَ چم وت باز بزگیں مردم تلوسگ ءُ مرگ ءَ دیستگ انت ۔ گاندھی ءَ نیکراھی کامیاتی یے بزانت گندگ ءَ اتک ، پمیشکا آئی وتی درائیں مال ءُ مڑی زرّ ءُ دولتانی گوازینت ءُ گون دل ءِ صدق سوگند کت ئے کہ وتی ڈیھہ ءُ وتی ڈیھہ ءِ گریب بزگر لگتمال ، گژن لاپ ءُ درتہ پُچیں مہلوک ءِ جاور ءَ گھتر کنگ ءِ ھاترا وتی زند ءَ ندر کت ۔
گاندھی ءَ اے زانگ ءِ ھاترا کہ آ کم تاں کم چنچو وردن ءِ سرا وتی زند ءَ گوازینت کت کنت ، باز تجربہ کت ئے گڈ سرا گاندھی بُز ءِ شیر ، میوہ ءُ زیتون ءِ تیل ءِ سرا وتی زند ءَ گوازنیگ ءَ لگ ات ، گاندھی یک امریکی مردے کہ آئی نام ڈیوڈ تھوریو ات ءِ زانت ءُ زانگ ءَ چے باز متاثر ات ، تھوریو ءَ تقریباً یک صد سال ءَ پیشتر ہارورڈ یونیورسٹی ءَ وانگ ءُ زانگ دربُرتگ ۔ تھوریو ءَ شش پونڈ حرچ کرت ءُ ریاست میسا چو سٹس ءِ تہا ۔۔۔۔ والڈن پانڈ (walden pand) ءِ کنارہ ءَ ایوک ءُ تنہائی ءَ یک کسانے گسے جوڑ کنائینت ءُ آود ءَ چو طارق الدنیا ءِ گونگ ءَ وتی زند ءِ روچاں گوازینگ ءَ لگ ات ، وھدے کہ آود ءِ ھاکم ءَ چہ تھوریو ءَ وڈ وڈیں ٹیکس ءِ لوٹ کرت گڈا تھوریو ءَ ھاکم ءَ اناں کرت ءُ پہ نہ دیگ ءَ مہتل بوت ۔ ھاکم اش را بزاں اے نہ دیگ ءَ را تھوریو ءِ یک ردی یے زانت ءُ تھوریو ءَ را کیز خانہ ءِ تہا کیز ءُ بند کرت ، گڈا تھوریو ءَ سول نافرمانی ءِ سرا یک کتابےنویس ات ،،،، گشت ئے ،،،،،، کہ کس ھاکم ءَ ٹیکس مہ دنت وھدے کہ تھوریو ءِ نبشتگ کتگیں کتاب مہلوک ءَ تہا شنگ بوت گڈس بندات ءَ مہلوک ءَ تھوریو ءِ کتاب ءِ سرا ھچ وڈیں توجگ ندات ۔ بلے نود سال ءَ رند گاندھی ءَ ہندوستان ءِ تہا اے کتاب ءَ را ونت گڈا گاندھی ءَ چرے کتاب ءَ چیزکے فارمولاہانی چکاسگ ءِ فیصلہ کرت ۔ برطانیہ ءِ ھاکم ءَ وتی کول ءُ کرار ءِ متابک ءَ انگت ءَ ہندوستان ءَ را آجو نہ کرتگ ۔ پمیشکا برطانیہ ءِ ھاکم ءِ سزا دیگ ءِ ھاترا گاندھی ءَ وتی راج ءِ بزگیں ءُ مزلومیں مہلوک ءَ را سرپد کت ءُ گشت کہ شما کس ءَ ٹکس مہ دیت ۔ چاھے شمارا زندان ءُ کوراسیں کیزھانہانی تہا کیز ءُ بند کنگ بیبیت ۔ گاندھی ءَ وتی مہلوک ءَ را اے ھبر ھم سرپد کرت کہ انگریز ءِ ھر وڈین مال ءُ مڑی ءَ چہ بائیکاٹ بکن ات ، وھدے کہ انگریزاں واد ءِ سرا ٹکس جت گڈا گاندھی گون وتی ھمراہاں تیاب ءِ دپ ءَ واد ءِ جوڈ کنگ ءَ شت ۔
اے وڈا ۔۔۔۔۔۔ گاندھی ءَ دست وت پہ وت ءَ پچ ءُ پوشاک ھم جوڑ کرتگ ، بازیں ہندوے ءَ مہاتما گاندھی ءَ را یک زنڈیں ءُ مزنیں ” ولی ،، یے زانتگ ءُ زانت اے متلبی ائیں گیدی ءِ تہا گاندھی ءَ دومی ءَ را زندگ بیگ ءُ شریں زندے ءِ گوازینگ ءِ ھاترا وتی زند ءُ جان ندر کرت انت ۔۔
ماھتاک بلوچی ۔۔۔جولائی 1989
تاک ۔۔35
دی بلوچستان پوسٹ : اے نبشتانک ءِ تہا درشتان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ۓ جندءِ گنت، الم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منوک بہ بیت یا اگں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔
