کنا گواڑخ دتر خواہک
نوشت: بیرگیر بلوچ
دی بلوچستان پوسٹ – براہوئی بشخ
وخت آن کہ سیاست اٹ گام ءِ تخان، خڑک ئنا سنگت و ایلم تیان گڑاس ہیل کننگ ئسون ہمو وختا تیٹی اسے شئر اس ہرپارہ غا، ہر سنگت نا دوی آ ئسک ’’کنا گواڑخ دتر خواہک، کنے قربان مروہی‘‘۔ شاعر اس، ادیب اس افٹ نئے کہ دنو فلاسفر ئسے اٹ کہ دا لوز آتے پہہ مریو۔ شاعر ہرا کڑمبی ٹی ہنا نے و دا لوز آتے ہرا وڑ اٹ موغانے۔ اے وخت ہنداخس پہہ مسونا کہ کنے دا لوز آتے آ سلوہی ءِ و تینا لمہ ڈغار کن ندر مروہی ءِ، ۔کنا کاریم ہندادے کہ کنے تینا دژمن نا مون ءِ توروہی ءِ، اودے نیست کروہی ءِ، نا امیت کروہی ءِ، تینا ڈغار آن پیشن کشوہی ءِ۔
ہندا سوچ و فکر تو سفر مون مُستی ہلسا روانہ ئسون، ہندا لوز تے تو گنڈوکا سنگتا آتا ہم کوپہ مسون۔ ہر سنگت تینا حق ءِ ادا کرسا تینا ساہ ء ندر کرسا مزل کے تارمہ ٹی کسر تے روشن کرسا ئسک۔ ہر سنگت تینا وس حد و ہویل آن زیات خواری کرسا جہد ءِ مونا درسا ئسک۔ ہندا لوز آتا زی آ سلوک ئسون کہ کنے قربان مروکا ساہت اسکان سفر کروہی ءِ کسر اٹ، ہراڑت دژمن وار تیس اوڑ کن ڈغار ءِ تین کروہی ءِ، ہراتم وار نا بسک بشخندہ کرسا ندر مروہی ءِ، تینا گواڑخ تیانبار جوڑ تے پالفسا اوفتا ملاسی ءِ ختم کرسا دتر شولوہی ءِ ولے اینو خنک خنیرہ دتر نا روانی تو گواڑخ آک امر با ملیسا ودی مننگ ءُ۔ امر او خُشکاوہ نا سخت انکا ڈغار آن زمین ءِ تَل تریسا کاٹم کشنگ ءُ، امر او روتہ خلسا ڈغار ءِ خمب کننگ ءُ۔ اینو خنیوہ کہ گواڑخ تے ودی کننگ کن دتر شولوہی تمک ہمو وخت ہرا وخت نا جہد نا مخست نے آن خواست کے او وخت سوچ خلنگ سلنگ اوننگ نا ہچو وخت مفک تو نے او وخت مالو آن تیار مروہی ءِ، مالو آن ہمو است بڈی ءِ تینے ٹی ودی کروہی ءِ نے گڑا نی وخت ئنا زی آ تینا فیصلہ ءِ کننگ کیسہ۔ ہندن دا مہرئنا سفر ٹی پھل انگا ریحان ملاس آگواڑخ تے دتر نا روانی اٹ زندہ کرے وخاچوک آجوزہ، دمدر آمسافر، بے سما آورنا، بے امیت آ بزرگ و آڑسندہی لمہ تا خن تے ملا۔ قوم سے نا خن تے بڑز کرسا تینے ندر کرے و تینا عمر نا ہر گواڑخ ءِ زندہ تخیسا دا کسر اٹ ندر مننگ کن تیار کرے۔
فکر تو گنڈوک ہر سنگت نا ہندا سوچ مسونے کے زند نا اخیر کو دم اسکان اسٹ ایلو نا کوپہ مرسا کمک مرسا اسٹ ایلو کے سیخا کرسا تینا مسخت، تینا جہد ءِ مونا دینک و تینا دژمن ءِ نیست و نابود کینک ہندن ریحان تو سفر روان ئسک، سفر نا سختی سوری و آسودہ انگا ہند آتے آ ہرکس مزل نا کنڈا روان ئسک۔ گڑاس جاگہ نن دا سوچ خلنگ ئسون فلان سنگت تو پچار کروہی ءِ، فلان ءِ حوال کروہی ءِ کہ دنّا پارہ غا ہیت کیک، فلانی نا پوسٹ اس بسونے اودے انت جواب تروہی ءِ، فلانی کنے ان م،مطمئن ءِ داسا اودے مخالف نا خلاف چار، لفظ ہیل تروہی ءِ ہمو وخت و ہمو ساہت ٹی اسے لمہ اس تینا چنا ءِ لولی تننگ اس وطن نا خاطر ندر مننگ نا۔ ہمو وخت اسے مہر بانو باوہ اس تینا مار ءِ جہد آ قربان مننگ نا سبخ تننگ ئس، ہمو وخت آ اسے کسرشون اس تینا سپاہی ئسے دژمن آ جلہو کننگ کن کاٹم آ بُک اس ہلسا رادہ کننگ ئسک، ہمو وخت آ لمہ سے نا توار ءِ لمہ اس بِنسا تینا چنا ءِ موکل کرے۔ دا ہر چار کردار آک ریحان نا اما یاسمین و استاد اسلم نا دروشم اٹ لمہ کے فدائین سے نا ٹھیکی مرسا اونا خمب ٹی تا حیات زندہ سلیسا شان اس کھٹار۔
ریحان سوچ ءِ تینا خلکوسُس کہ کنے ندر مروہی ءِ، کنے تینا کاریم ءِ مونا دروہی ءِ۔ مکر ہڑس جوفہ چم بازی بھلو ہیت کننگ آن باز مُر باز بڑز ءُ سوچ اس تخوکا ریحان تینا دژمن نا شکست ءِ سوچنگ مرو، تینے ندر کننگ آن پد آجو مننگ و ڈغار اٹ بال کننگ ءِ تینا محسوس کننگ مرو، تینا ساہ ءِ ندر کرسا ڈغار اٹ میر، معتبر، سردار، سرکار و غریبی نا شیفا کہوک تموکا گواڑخ تے زندہ مننگ آ خنو، تینا قوم تینا وعدہ غا سلوک او جہد نا بروکا سنگت آتا راہشون مرو۔ ریحان خنو ءِ کہ امر او تینا رند اٹ دمدروکا حوصلہ تے پرہ بشخا امر او انتظاری خن تے روشن کرے امر او بے امیت لمہ سے نا امیت آتے زندہ کرے امر او باوہ تے شرف بشخا کے نما چنا نما ورنا تا دتر رنگ اس ہترو ءِ۔
ریحان دا ہم خنوءِ کے امر او خن شیف تے شکی کرے ،امر او بھلو ہیت کروکا تا با تے بند کرے ،امر او ذات زند خواست اٹ اڑینگوکا گام تے پد بٹے ،امر او جہد اٹ سلوک ولے اُراتے ٹی تولوک سنگتاتے نشان تیس کے کاریم دُن مریک جہد دُنو خواست کیک، محنت دا مریک۔
او سوچنگ کیک انتیکہ او یخین کریکہ۔ اودے یخین ئسک، اونا ایمان ئسک کہ کنا خواست کنا مسخت کنا کسر ذات نوکری چنا اُرا آن باز بڑز ءِ۔ او دا گڑا ءِ پہہ مسک کہ کنا ڈغار آ دڑوکا زوراک نا مونءِ توننگ کن ای اسٹ مفروٹ کنے آن پد کنا سنگت کنا ہمراہ کنا کوپہ غاک ہندن تینے ندر کرسا تینا ڈے نا آجوئی کن ہر وڑ ئنا سختی سوری تے سگور ہراڑے ڈغار نا گواڑخ آک پلو تا شیفا سکرات آ مسر گڑا ریحان اس بش مرو تینا زند ء فنا کرسا ہر دے زندہ سلو واتیوہ غاتے زندہ کرو۔
اونا دا سوچ دا کرد ژمن نا شکست اسکان اسے سبخ ئسے ایکن تاکہ اخس زوراکی کیس اخس پاہو ایتیس اخس گم گار کیس اخس ننے دشت جبل پٹ وریک آتیٹ جوْن ایتیس تینا کاٹم نا سودا ءِ ریحان ہر وار خلوءِ، نے نیست کروءِ۔ نی انت خلنگ اٹ چوٹفوس ای تینٹ ندر مننگ کن بسونوٹ دا جنگ دا سفر چلو ءِ نا نیست مننگ اسکان دا جنگ دا جہد برجا مرو ءِ۔ کنا آجو مننگ اسکا ای ہر وڑٹ آجو مروٹ تینا کسر اٹ فنا مروٹ ہمو دے ای آجو مروٹ کنا سنگت آک ہندا کسر اٹ نیکن موت اس مرور، نا مون ءِ تورور، نیتو جنگ ایتور، نے دا پاک انگا ڈغار آن کشور۔ ہمو دے کنا لمہ ڈغار آجو مرو کنا ایمان کنا یقین ءِ کنے آن پد کنا سنگت آک ہمو شم آن ایمون تدور ہرا شم آن اینو آجو اودیم ءِ۔
کنا لوز تے آن باز مونا اُس ہمو اولی دے آن نوشتہ کریسہ ڈیر سا لوز آک بے وس او نا مونا تینا زند اٹ خڑکی آن خنوکا سنگت کنا حئی ئسک ہراڑ تو زندگی ءِ پو مسوٹ ہراڑ تو قوم ئسے نا دڑد ءِ پہہ مسوٹ ہرانا سنگتی ٹی کہنگ ہم گوازی اس لگاکا ہرانا بشخندہ ٹی تینے زندہ خناٹہ ہراڑ تو اوار خن ملاٹ جہان ءِ خناٹ و سفر کرسا جہان ءِ پہہ مسوٹ ولے اینو اسکان ہمو سنگت نا گچینا کچاری نالوز آتے کاغذ آ دڑفنگ کتنٹ انتیکہ لوزآک ہمو احساس ہمو محسوسات آتے بیان کننگ کپسہ ہرافتے اُست سگنگ ءِ، ہرافتے اسٹ ایلو نا جتائی ایتک او دڑد اک اسُل دوی کپسہ دا تو بیرہ جتائی ٹی تولوک چار لوز لکھانٹ دا لوزآک ہمو دیوان ءِ نیتو ہرانا زند ٹی ئسک و داکان مونی ہم ہندن دیوان نمتو مرسا کرو ہمو وخت اسکان مرو کے ہرا وخت اسکان مون پہ مون نمے خنتنٹ۔
دا وخت اسکان بس اسے گڑا سے آ اُست جم اٹ کے کنا کسر کنا سنگت کنا راہشون ہمودے ہرا اینو راہشونی نا ہند ءِ داخس بڑز درے کہ او حد اسکان ہڑس لالچ آن پُر انگا بندغ سوچ ہم خلنگ کپک۔ کنا ہمو سنگت آن ہرا درو راہشونی کرسا پہہ کرسا ہیل تیرسا تینا سفر ءِ مونی درسا شہید مسر ہموفتا سوچ آن ندر کے او سنگت اسلم وڑو مخلص ءُ سنگت استاد، راہشون ئسے نا سیخا ٹی لمہ وطن کے پند ءِ تیر کننگ نا درس ءِ تسر۔ زند و موت جہدنا بشخ ءُ ولے دا خوشی ارے کے مفاد ہڑس بے یخینی انا معتبری ناخواست آن صاف او سنگت ئسے تو سلوک تینا کوپہ تے آ باریم ءِ ہرفیسا ہینسا اُن ۔ کسر اٹ تہاری اخس کے زیات مرے ریحان نا وڑا سنگت اک چراغ تے روشن کرسا کسر اٹ روشنائی بشخورک بس ہندا خواست ءِ کہ نما سیخا ہندن کاٹم آ مرے ہر ہمو سنگت نا ہرا قوم ئسے نا بڈ ءِ ہرفسا مَش تیٹ روانءِ۔
