یک ایں نسل، زبان، دود ربیدگ ءُ ھواریں راج دپترءِ واھند کرد راج کہ ۲۵ ءَ چہ ۳۰ ملین ءِ سرا آباد اِنت ءُ مڈل ایسٹ ءِ تہا چارمی مستریں راج بیگءَ پدھم وتی یک آجوئیءِ استانءَ چہ محروم اِنت ءُ ترکی، عراق ، شام، ایران ءُآرمینیا ءِ تہا بہر انت۔
کساس چہ یک کرنی ءَ پہ راجی استانءِ ھاترا مڑوکیں کرد راج، کدی ھم جہانی تاگتانی چمانی چیرا نہ اتکگ بلئے انی لہتیں دہکّانی تہا آ اے دمگانی تہا وتی تاگت ءُ اثر ءِمنارینگءَ داں یک کدیءَ کامیاب بیتگ انت۔ صدام حسین ءِ ھلاپءَ اوشتگ، گوں ترکیءَ مڑگ ءُ ھاص کر گوستگیں لہتے سالانی تہا داعشءِھلاپءَ کامیابءِ جنگءِ کنگءَ پد آ مڈل ایسٹ ءِ تہا وتی اھمیت ءِ منارینگءَ کامیاب بیتگ انت۔
بیستمی کرنءِ بنداتءَ چہ کرداں پہ وتی جُداہیں سرڈگار کُردستانءِ ھاترا جدوجہد بندات کُتگ بیتگ۔ اولی مستریں جنگ ءَ سلطنت عثمانیہءِ ھلاس کنگءَ پد مگربی تاگتاں ۱۹۲۰ ءِ سیوریس شوربندی ءِ تہا پہ کرداں یک استانیءِ سوگند الم وارتگ ات بلئے ۳ سالءَ پد ھما مگربی تاگتءَ وت لاوسین شوربندیءِ تہا وتی سوگند پروشانءَ نوکیں ترکیءِ سیمسر اڈ دات انت ءُ یک اڈ بیوکیں کرد سرڈگار ءَ رد کُت ءُ آہان چار جتائیں ملکانی تہا مائنورٹیانی وڑا زند گوازینگءَ مجبور کُت۔ آئیءَ پد داں ۸۰ سال ءَ ھروھدا کہ کرداں آجوئی ءِ ھبر کُتگ آ بے رحمی ءِ سرا جنگ ءُ کُشگ بیتگ انت۔
ھمے زیتاں عراقی کردستان ءَ آجوئیءِ سرڈگارءِ ھاترا ریفرینڈم ءَ نی یک کرد سرڈگارءِ اڈ بیگ ءِ دُراھیں امیت زندگ کُتگ انت۔ عراق ءِ تہا کردانی آبادی کساس ۲۰ درصد اِنت۔ کہ مدام سِل تریں ظلمانی آماچ بیتگ انت۔ شمالی عراق ءَ نشتگ ایں کرداں وتی آجوئیءِ جہدءِ بندات ۱۹۴۶ ءَ برطانیہءِ ھلاپءَ بے سوب ایں جدوجہدءَ گوں کُتگ کہ چہ آئیءَ پد کردستانءِ انوگیں پاگواجہ مسعود برزانیءِ پت مصطفیٰ برزانیءَ کردش ڈیموکریٹک پارٹی ءِ بن اشت ایر کُتگ۔ایمینءِ سیاستءِ تہا بے سوب بیگءَ پد سال ۱۹۶۱ ءَ کے ڈی پی ءَ سلاہ بندیں جہدءِ بندات کُتگ۔
ھپتادءِ دہکءَ کرداں وتی دمگانی تہا مائنورٹیءَ مٹینگءِھاترا ھاص کرکوکءَ کہ تیل ءِ آسریاتی ءَ چہ پُر انت عراقی حاکماں مزنیں کساسی ءَ عربانی آرگ ءُ آباد کنگ بندات کُت ءُ زور کرد چہ اے دمگاں گلینگ بیت انت۔ ایشی ءِ پسہءَ ۱۹۸۰ ءِ ایران-عراق جنگءِ تہا کُرداں ایرانءِ ھمراھداری کُتگ۔ آئیءِ بیرءَ سال ۱۹۸۸ ءَ صدام حسین ءَ سل تریں کُرد نسل کُشی ءِ کنانءَ حلب جا ءِ سرا گوں کیمیکل سلاہاں ارُش کُتگءُ بازیں کردانی کُشگ ءِ سببءِ جوڑ بیتگ۔
خلیج جنگءِ تہا عراق ءِ پروش ورگ ءَ پد مصطفیٰ برزانی ءِ چُک مسعود برزانیءَ یک برے پدا سلاہ بندیں جہدءِ بندات کُتگ۔ کہ آئی آسر عراقءِ تہا کردانی وت واجہی ءِ دروشم ءَ بیت۔ آئیءَ پد ۲۰۰۳ ءَ وھدءِ امریکہ ءَ عراقءِ سرا ارش کُت گڑا کرداں صدامءِ ھلاپءَ امریکہ ءِ ھمراہداری کُت۔ صدام حسینءِ پروش دیگءَ پد، کرداں یک نیم آجوئیءِ استانءِ رستءُ آودا یک ھواریں حکومتءِ کردستان ریجنل گورمنٹ اڈ دات ءُ مسعودبرزانی ۲۰۰۵ ءَ کردستانءِ پاگواجہ بیت۔
سال ۲۰۰۴ ءَ وھدءِ داعش ءَ عراقءِ یک مزنیں بہر ءِ دزگیر کتگ ات گڑا مسعود برزانیءَ کردستانءِ اُرد پیشمرگہ داعش ھلاپءَ کردانی دمگان چہ کشگءِ ھاترا دیم داتگ ات۔ مزنین جنگءَ پد آسرا پیشمرگہ سوب مند بیت ءُ دراھیں کردانی دمگ پیشمرگہءِ دستءَ اتک انت۔ اشانی تہا ھما دمگ ھم ھوار انت کہ کرد ءُ عراقی حکومت دوہیں دعوی کن انت۔
داعش ءِ ھلاپ ءَ سوبمندی ءُ جہانی کُمک ءَ کرداں عراقءِ تہا موقع دست کپت کہ آ وتی سرجمیں آجوئیءِ نیمگءَ برو انت۔ پمیشکہ مسعود برزانیءَ ۲۵ ستمبر۲۰۱۷ ءَ کرد آجوئیءِ ریفرینڈم ءِ جار جت۔ امریکہ ،برطانیہ، ترکی، ایران ءُ سعودی عرب وڑیں ملکاں ریفرینڈم ءِ مخالفت کُت ءُ ریفرینڈم دارگءِ گوشت۔ ترکیءَ پابندی جنگ ءُ کرداں پہ شُد کُشگءِ ھم بیھار دات ءُ عراقی فوجءِ ھواریءَ کردستانءِ سیمسری دمگاں فوجی مشقانی بندات کُت۔ سعودی عرب ءُ ایران چوناہا ھمک جیڑہ ءِ سرا یک دومیءِ دشمن انت بلئے کردانی جیڑہ ءِ سرا دوہینانی موقف یک بیتگ ءُ ریفرینڈم دارگ ھاترا باز زور جتگ اش۔ مڈل ایسٹ ءِ تہا ابید چہ اسرائیلءَ دگہ دُراھیں ملک یک آجوئیں کردستان ءِ سک ھلاپ انت۔
ایشیءَ پد ھم ریفرینڈم کنگ بیتگ، کہ آئیءِ تہا گیشتریں مہلوکءَ بہر زرتگ۔ ریفرینڈم ءِ رزلٹانی ھم جار جنگ بیتگ۔ رزلٹانی ردا گچینکاریءَ ۷۲ درصد مردماں بہر زرتگ ۔ کہ چہ آیاں کساس ۹۳ درصد مردماں پہ کردستانءِ آجوئیءِ ھاترا ووٹ داتگ ءُ ۷ درصد مردماں ھلاپ۔
چیاکہ اے ریفرینڈم ءَ قانونی حیثیت نیست، اشیءِ بزانت اے نہ انت کہ کرد حکومت آجوئیءِ جار جنگءِ پابند انت بلئے زانتکار گوشنت کہ چہ اے ریفرینڈمءَ پد نی کردستان یک انچیں راہ ءِ سرا روگءِ کہ اشیءِمنزل سرجمیں آجوئی بیت ءُ نی جہانی تاگتانی سرا اخلاقی پابندی بیت کہ آجوئیں کردستانءَ بہ من انت۔ امریکہ، برطانیہ ، ترکی ، ایران ءُ دگہ ھم باز کوشست کن انت کہ کرد پارلیمنٹ اے ریفرینڈم ءَ قانونی رنگ مہ دنت ءُ اشیءِ سرا عمل مہ کنت بلئے چہ اے ریفرینڈم ءِ اے دمگانی تہا ۳۵ ملین کردانی جزبات پہ آجوئیں سرڈگارءِ ھاترا پیسرا چہ گیشتر انت ءُ آیاں وتی آجوئی باز نزیکءَ گندگ بیگ ءَ ایں۔ نی بیت کنت اے دُراھیں پابندیءَ پد ہم ایشانی دارگ ناممکن انت۔ کرد ریفرینڈم ءَ نہ تہنا کردانی آجوئیءِ جذبگ دیمءَ بُرتگ بلکیں چہ اے ریفرینڈم ءَ اے خطہءِتہا دگہ بزگءُ دزگیرایں راجانی ھاترا ھم امیت زندگ کُتگ انت۔ کہ آہانی تہا درستاں پیسر بلوچ انت۔کردانی وڑا بلوچ ھم پاکستان، ایرانءُ افغانستانءِ تہا بہر انت ءُ چہ وتی راجی آجوئیءَ محروم انت۔کہ آودا پہ راجی آجوئیءَ یک مزنین ءُ مہکم ایں تحریکءِ جنزگءَ ایں بلئے کردانی وڑا آ انچو وش بہت ثابت نہ بیتگ انت کہ جہانی کمکءُ دلگوش بہ رسیت ایش۔
امریکہ-عراق جنگ ءُ داعشءِ ھلاپ جنگءَ کرداں اے موھ دات کہ آ وتارا یک اسٹیک ہولڈر ءِ پیش داشت بہ کن انت۔ بلئے اشیءِ بر عکس بلوچ گوں یک امریکہ مخالف ملکیءَ نہ بلکیں امریکہ ءِ نان نیٹو ھمکار ہاکستانءَ دزگیر کُتگ ءُ آئیءِ ظلم ءِ شکار انت۔ پمیشکہ آیاں ھسابءَ آرگ نہ بیتگ ءُ آودا بیوکیں نسل کُشیءِ سرا ھم چم ترینگ بیتگ انت۔
پدا ھم کرد ریفرینڈم ءَ بلوچ تحریکءِ ھاترا یک امیتءِ چراگءِ رژنا کتگ۔ بلوچ آجوئی لوٹوکاں کرد ریفرینڈم ءِ سرجمیں وڑا ھمایت کتگ۔ اے ریفرینڈم ءَ بلوچانی اے امیت گیشتر مہکم کُتگ کہ دراجیں جدوجہد ءُ قربانی ھچ بر گار نہ بنت ءُ گڈسرا منزل ءَ سر کن انت۔
