بلوچی ءِ کتاب چیا مفت انت؟؟
نبشتہ : ہیبتان عمر
دی بلوچستان پوسٹ
سَے چار سال اِنت کہ بلوچی اکیڈمی وتی چھاپ کتگیں کتاباں پہ نودربر ءُ وانوکاں مپت ءَ بھر کنگ ءَ اِنت ءُ چرے گپ ءَ بازیں مردم ھیران اِنت ءُ گوں اکیڈمی ءَ دل رنج اِنت کہ اکیڈمی پرچا کتاباں مپت ءَ دنت؟
آھانی گوشگ اِنت کہ ایشی ءِ تاوان ایش اِنت کہ یکے وَ بلوچی ءِ وانوک کتاب بھا نہ زور اِنت گڑا نبشتہ کار ءُ چھاپکاراں تاوان بیت کہ آھانی پرنٹنگ ءِ ھرچ ءُ درچ در نیا اَنت ،دومی ایش کہ کتاب اگاں مپت ءَ بہ رس اِیت گڑا کتاب ءِ ارزشت کم بیت،چوناھا اے لیکہ تاں ھدّے ءَ راست اِنت بلے بلوچی اکیڈمی ءِ واکدار اے جیڑہ ءَ یک دگہ رنگے ءَ چار اَنت، چوشکہ بازیں نودربر ھم اے گپ ءَ وت پریشان بنت کہ مارا اے کتاب کجام سبب ءَ مپت ءَ دیگ بُوَگ ءَ اِنت یا بلوچی اکیڈمی ءِ مول ءُ مراد چے اِنت کہ آ وتی کتاباں مپت ءَ دیَگ ءَ انت ،پریشی ءَ اکیڈمی ءَ چے پائدگ رس اِیت؟
اے پسّوانی جواب ایش انت کہ:
۱۔ بلوچی اکیڈمی ءَ را چہ بلوچستان ءِ سرکار ءَ سالینہ گرانٹ رَس اِیت کہ پہ بلوچی زبان، دود ءُ ربیدگ ءِ پھازگ ءُ دیم ءَ برگ ءَ جھد بہ کنت ءُ چرے گرانٹ ءَ بلوچی اکیڈمی بلوچستان ءُ بلوچی لبزانکی، چاگردی، زبان ، تاریک ، دود ءُ ربیدگی سرھالانی باروا سالے بیست یا سی کتاب چھاپ کنت،لبزانک ، زبان ءُ ربیدگانی پھازگ ءِ توجیل ءِ در گیجگ ءَ مراگش ءُ ورکشاپ اَڈ کنت۔ بلوچی اکیڈمی کہ ھرچ کتابے چھاپ کنت گڑا ھما نبشتہ کار ، شائر یا پولکار ءَ را رائلٹی ءِ مدّ ءَ مُزّے ادا کنت کہ چریشی ءَ نبشتہ کار ءُ پولکاراں مالی آسراتی یے رس اِیت۔
۲۔ یک وھدے اے ھم بوتگ کہ بلوچی اکیڈمی ءَ کتاب چھاپ کتگ گڑا آھانی کساس پنچ سد(۵۰۰) بوتگ بلے اے کتاب پہ بھا بوتگ اَنت پمیشا بلوچستان ءِ ایندگہ دمگاں سر نہ بوتگ اَنت، اگاں کسے شال (کوئٹہ) ءَ اتکگ ءُ سر ئِے اکیڈمی ءَ کپتگ گڑا پرائی ءَ اے الم بوتگ کہ آ بلوچی ءِ کتاباں بھا بہ زور اِیت،بلوچ نودربر کہ چہ وتی ھلک ءُ دمگاں پہ وانگ ءَ شال ءَ کاینت گڑا آھاں اینچو واک ءُ زَر نیست کہ آ گراں نھادیں کتاب بھا بہ زور انت، پد ءَ آھانی جند ءِ فلیڈ ءِ کتاب ھمنچو گران اَنت کہ آھاں پہ گیشیں کتابانی بھا زورگ ءَ زرّ ءُ مال پشت نہ کپ اِیت،پد ءَ اے وھد ءَ ھرچ بلوچ اے گپ ءَ سرپد اِنت کہ ورناھاں کار ءُ روزگار نیست، گڑا آ چوں گران نھادیں کتاب بھا زُرت کن انت، پمیشا بلوچی اکیڈمی ءِ واکداراں اے گپ ماراِتگ کہ ھما نودربر یا بلوچی ءِ ھب ناکیں مردم کہ کتاب بھا زرت نہ کنت گڑا آھاناں اے کتاب مپت ءَ دیگ بہ بنت۔
۳۔ وھدے بلوچی اکیڈمی ءَ کتابانی بھر ءُ بانگ ءِ دود بندات کت گڑا بلوچستان ءِ جتاجتائیں ھلک ءُ دمگاں کتابجاہ ءِ دود رواج گپت ءُ مرچی وانگجاہ ،( اسکول) شھدربرجاہ ( کالج) ءُ مزن شھدربرانی( یونیورسٹی) کتابجاھاں ابید ۵۰۰ ءَ گیش انچیں پرائیوٹ کتابجاہ (لائبریری) جوڑ کنگ بوتگ کہ اود ءَ بلوچی اکیڈمی ءِ کتاباں ھوار بازیں وانگی کتاب ایر اِنت ءُ ورنا اود ءَ رَو اَنت ،اِلمی مجلس کن اَنت ءُ کتاب ھم وان اَنت۔
۴۔ چار پنچ سال ءَ پیش بلوچی زبان ءَ ھر نبشتہ کار یا چھاپکار ءَ کہ کتاب چھاپ کتگ گڑا آھانی کساس ۵۰۰ بوتگ بلے ایش ھم لس وانوکانی دست رس ءَ نہ بوتگ اَنت، اے لیکہ نامدار بوتگ کہ بلوچی ءِ وانوک ایوک ءَ ھما اَنت کہ وت شائر اَنت یا نبشتہ کار اَنت،بلے مرچی کہ بلوچی اکیڈمی ءَ وتی کتاب بلوچستان ءِ کُنڈ کُنڈ ءَ ابید دری ملکاں ھم پُجّارینتگ گڑا نودربراں بلوچی ءِ وانگ ءِ ھب گیش بوتگ ءُ مرچی بلوچی اکیڈمی ھرچ نبشتہ کار یا شائر ءِ کم چہ کم دو ھزار (۲۰۰۰) ءِ کساس ءَ کتاب چھاپ کنت گڑا شش ماہ ءِ مدّت ءَ آ کتاب ھلاس بیت ءُ وانوکاں سر بیت۔
۵۔ بلوچی اکیڈمی ءِ کتاب ملکی دمگ لاھور، اسلام آباد، پشاور، کراچی، ڈیرہ گازی ھان، نسیر آباد، کچھی، سبی،پنجگور، ھاران،نوشکی، تربت، گوادر ءُ ایندگہ مزن ءُ کسانیں شھراں ابید در ملکاں چوشکہ مسکت، بھرین، لندن، سویڈن،اٹلی،ایران ءِ بلوچاں بے مُزّ ءَ سر کنگ بوتگ اَنت،چریشی ءَ بلوچی زبان ءِ وانوکانی کساس ودّ اِتگ ءُ مرچی بلوچی زبان ایوک ءَ یک دمگے ءَ یا لھتیں نبشتہ کار ءُ شائرانی زبان نہ اِنت بلکن ءَ کتاب ءِ وانگ ءِ ھُب ھرچ مردمانی تہ ءَ ودی بوتگ۔
اے دراھیں سببانی برکت اِنت کہ مرچی ھرچ نودربرے کہ تُری کجام ھم پِڑّ ءَ وانگ ءَ اِنت آ بلوچی زبان ءِ وانگ ءَ ھب ناک اِنت، اگاں یک ڈاکٹرے ، انجینئرے، سائنس زانتے یا چاگرد ءِ ایندگہ تک ءِ زانتکارے وتی زبان ءَ سرپد بیت، نبشتہ کنت گڑا آ وتی زبان ءِ ھما پِڑّ ءِ باروا مالوماتی کتاب ھم نبشتہ کت کنت، ھمے وڑ ءَ اگاں ماں وانگجاہ ءُ شھدربرجاہ ءِ زھگ چہ بندات ءَ وتی ماتی زبان ءَ وان اَنت ءُ سرپد بنت گڑا آ گیشر اِلم ءُ زانت ءِ نیمگ ءَ دلگوشی دینت۔
بلوچی اکیڈمی ءِ واھگ ءُ جھد اِنت کہ بلوچی زبان پھازگ بہ بیت ءُ دیمروئی بہ کنت، پریشی ءَ الّم اِنت کہ بلوچی ءِ وانوک گیش بہ بنت، بلوچی ءِ نبشتہ کار ودی بہ بیت ءُ بلوچی زبان ءَ دنیا ءِ ایندگہ اِلم ءُ زانتانی باروا کتاب دیم ءَ بئیت انچو کہ ایندگہ راجانی زبان دیمروئی کنگءَ اَنت۔
دی بلوچستان پوسٹ: اے نبشتانک ءِ تہا درشان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ئے جِندئیگ اَنت، الّم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منّوک بہ بیت یا اگاں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔
