لُمئی بولی تا جہانی دے۔
نوشت: کمال بلوچ | مٹ: ھلیل بلوچ
دی بلوچستان پوسٹ
بولی راج آتا زندہ مننگ کے بلّو چیدہ و ضامن ئسے و اودے ہمیش زندہ توریک۔ اگہ قوم اسے بولی متو گُڑا او قوم زندہ سلپک۔ اندا سوب آن دا ہیت ءِ تیوہ غا جہان منّک کہ ہر قوم نا پجّار اونا بولی و دود ربیدگ مریرہ۔ اندا سوب آن پارہ کہ اگا نی قوم اسے ایسر کننگ خواسہ گُڑا کُلّ آن مُست اونا بولی و دود ربیدگ آتے ایسر کرک کہ ولدا اودے کس گُم مننگ ان بچفنگ کپک۔
اینو نن نُم کُل داہیتے آن سرپد اُن کہ بیست و یک فروری ہمو دے ءِ کہ لُمئی زبان نا جہانی دے پاننگ مریک۔ اگہ کس اس دا باروا خواننگ و چاننگ خواہک گُڑا اونا تاریخ دا وڑا ءِ کہ ہرا وقت آ انگریز برصغیر آ بریک و حکمرانی کیک گُڑا اونا خلاف اسے تحریک اس بش مریک کہ اوفتا سفتی ءَ پن بھگت سنگھ، سبھاش چندر بوس و گاندھی تینا مخلوق ئتون اوفتا ماڑی تا ارفنگ اٹ انکار کیرہ۔ گڑا تیوہ آ ہندوستان اسے جاگہ گاندھی تون بش مریک و تینا تحریک ءِ مونی دننگ کے ساڑی مریک کہ انگریز تینا زوراکی، ہنر و بہانہ، مخبر آتا ہمرائی اٹ و ایلو پلّو ءَ مھمد علی جناع نا دروشم اٹ ہندو و مسلمان نا پن آ اسے جیڑہ اس خننگک۔
اندا وڑا انگریز تینا مفاد کے برصغیر ءِ ارا ٹُکر کیک و ہندوستان و پاکستان نا پن آ اِرا مُلک مونی ہتیک تانکہ اونا زوراکی و حاکمی برجا مرے۔ دا بابت ءَ اندا ہیت مونی بریک کہ پاکستان نا جوڑ مننگ آن گڈ دا ہیت ہر پارہ غا تالان مریک کہ دے ٹکی پاکستان نا آباتی پنجاہ و شش فیصد و دے کہی ہلنگوک پاکستان نا آباتی چِل و چار فیصد مریک۔ داساداڑے اندا تضاد مونا بریک کہ مذہب و اسلام نا پن ءَ اسے ملک اس جوڑ مریک ولے کس دا خیال ءِ کپک کہ داڑے جتا جتا ءُ قوم تینا زبان و دود ربیدگ ئتوں آبات اریر۔
دے ٹکی پاکستان نا اکثریت یعنی بنگالی قوم کہ اوفتا آباتی پنجاہ ءُ شش فیصد ئس، خواست کریر کہ ملک نا قومی بولی بنگالی مرے ولے پاکستان نا اولیکو گورنر جنرل محمد علی جناح دا وڑ منّتو بلکن اندا پڑو ءِ کرے کہ پاکستان نا راجی بولی اردو ءِ۔ بنگالی قوم ءِ نظر انداز کننگ آن پد 1952 اٹ بنگالی قوم تینا طالبعلم آتیتو صوبائی اسمبلی نا مونا تینا بولی نا نظر انداز کننگ نا خلاف احتجاج کریر۔
اندا وڑ میڈیکل کالج نا ہاسٹل ٹی پولیس فائرنگ کیک و پنچ بنگالی اسٹوڈنٹ تے شہید کیک کہ اوفتا پن صلاح الدین، عبدالجبار، عبدالسلام، رفیقاللہ، ابو برکت مریرہ۔ دا اسٹوڈنٹ آتا شہادت آن گُڈ تیوہ غا بنگالی قوم ئٹی اسے تحریک اس بش مریک کہ او تحریک language movement نا پن آ مریک۔ ہراتم دا تحریک ترندی اٹ تینا گاما تے مونی دننگ مریک گڑا 22 فروری ءَ اسے قومی احتجاج اس کننگ مریک کہ اوفتا زی ءَ اسیکہ وا پولیس فائرنگ کیک و پین چار بندغ شہید کیک۔ دا شہادت آتا خلاف بنگالی اسٹوڈنٹ آک اسے دیوان اس ہڈ تیرہ کہ پولیس دا دیوان نا بے سہب کننگ کے آرمی تو اوار جلہو کیک ولے دا تحریک تینا گاما تیتوں مونی ہنیسا کائیک۔
ہراتم دا تحریک نا مُستی ہننگ ءِ پاکستان نا آرمی و ایلوک خنیرہ گڑا دا تحریک ءِ چُپ کریفنگ کن 1956 اٹ بنگالی بولی ءِ پاکستان نا ہرٹمیکو بولی منیرہ ولے دا ہیت آن بنگالیک خوش مفسہ۔
اندا وڑا زبان نا پنا دا تحریک کہ تینا گاماتے مونی دریسہ کیک۔ 1970 اٹ گچین کاریک مریرہ و بنگالیک اکثریت ٹی بریرہ ولے پنجابیک دا سوبمندی ءِ منپسہ اندا سوب آن 1971 اٹ بنگالی قوم اسے قومی تحریک اسیتوں مونا بریک و قوم دوستی نا درشانی کیک۔ وخت اس تیوہ غا بنگالی قوم تینا راجی تحریک ءِ سرپد مریک گُڑا پاکستانی فوج ہم تینا ظلماتا خاخر اس لگیفیک کہ سی لکھ آن زیات بنگالیک سُم تا مونا بریرہ و شہادت نا جام ءِ نوش کیرہ۔ اندا وڑ ہزار آتا حساب اٹ بنگالی نیاڑیک سیاکاری نا شکار مریرہ، ہزار آتا حساب اٹ زندان نا گواچی مریرہ، لکھ آتا حساب اٹ جلاوطن کننگ مریرہ۔
ولے اندا language movement تحریک نا قربانیک مونی 1971 اسے سوبمند ءُ تحریک ئسے نا دروشم اٹ ودی مریک و مونی کائیک۔ دا اندا language movement نا قربانیک ئسر کہ بنگالی قوم 16 دسمبر 1971 ءَ تینا آزادی ہلینگ کے سوبمند مریک۔ 21 فروری 1952 نا تحریک بنگالی قوم ئٹی اسے سوچ اس ودی کرے کہ او اسے جاگہ اوار مسُر و تینا آزاتی ءِ ہلکر۔ اینو بنگالی قوم جہان نا مونا تینا قومی پجار، دود ربیدگ و تینا قومی زبان نا ہمرائی اٹ تینا زند ءِ گدرفینگو۔ اینو دنیا نا غُٹ قوماک بنگالی قوم نا ہمرائی اٹ 21 فروری نا دے اٹ شہیداتے سلام پیش کیرہ و جوانی اٹ اوفتے یاد کیرہ کہ ہموفتا قربانی نا وجہ غان اینو ہر قوم تینا لُمئی بولی نا رکھنگ کن ساڑی ءِ.
دا اندا دے ءِ کہ اینو بنگلادیش نا غُٹ قوم فخر آتون شہدائے مینار اٹ ساڑی مریک و شہید آتا زی ءَ فخر کیک کہ اوفک تینا زند ئنا خوشی تے قوم کے قربان کریر۔ اندا خاطرا ہمیش زندہ اریر کہ ہر وخت یات بریرہ۔
اندا وڑ اٹ UNSCO ئٹی 1999 اٹ 21 فروری لمئی بولی تا جہانی دے قبول کننگ مریک کہ اینو ہر قوم تینا لمئی بولی کے دیوان تخیک کہ بروکا نسل تینا لمئی بولی آن سوگو مریر۔
ہرٹمیکو دا ہم پاننگ مریک کہ ہر قوم ءِ تینا لمئی بولی ٹی خواننگ نا حق رسینگے و خوانفنگ مرے ولے اینو ہم غلام آ قوم آتا زبان لگتمال کننگ مریک۔ تاریخ نا دا کُل ہیت آتے چاننگ آن پد نن یعنی بلوچاک ہم اندا جنجال ئٹی ارین کہ ہمو ریاست درو بنگالی قوم نا زبان ءِ لگتمال کرینے اینو بلوچ قوم نا زبان تے ہم لگتمال کننگ ءِ۔ اندُن کہ بنگالی قوم تینا جُہد و قربانی آن پد آزاتی نا مراداتے خنک۔ اگا بلوچ قوم خوائک کہ ننا زبان و دودربیدگاک بچیر گُڑا اوفتے کہ المی مریک کہ او تینا قومی تحریک ءِ زندہ ءُ برجا تخیر، آزادی اسکان ہر وڑو قربانی ایتنگ کے پد سلپسـ انتیکہ دا جہان اٹ ہر قوم نا دا بنماسی حق ارے کہ او تینا لمئی بولی ٹی نوشتہ کے ءُ ہیت کے۔ اندا خاطر بلوچ ہم تینا زبان و لمئی بولی تا حفاظت کننگ کے کوشست کیر۔ خوانر ءُ نوشتہ کیر۔
بلوچی براہوئی زبان ءِ ننا
دنیا ٹی اندا نشانے ننا
زبان زندگ مرے
بلوچ قوم آجو مرے
دی بلوچستان پوسٹ : دا نوشت اٹ ساڑی ہیت و خیال آک نوشتوک نا جند ئنا ءُ، دی بلوچستان میڈیا نیٹ ورک نا دا ہیت آتے مننگ الّمی اَف و نئے کن دا ادارہ نا پالیسی تا درشانی ءِ کیک۔
