افسانہ- سازین (ارٹمیکو بشخ)
نوشت: مہر میر – مَٹ: عتیق آسکوہ بلوچ
دی بلوچستان پوسٹ – براہوئی کالم
اولیکو بشخ
جلال خان و ماہ خاتون مسڑ نا ناجوڑی و خلق نا مخلوق نا ہیت آتیان بھاز فریشان ئسرہ۔ سازین نا علاج کن تیوہ غا وسیلہ و خواست آک پورہ کننگ مسرہ۔ جاہ اس ملا نا نا دم ئنا اثر نا بنگر، مسڑ ءِ ہموڑے دریر۔ جاہ اس دارو اس رسینگا ایسر تا مسڑ نا دراخی کن ولے سازین جتاؤ جہان اسیٹی ئس، او تینتون ہیت کریکہ، مخاکہ، پریاد کریسہ چیچلو ٹی بسکہ و تماکہ بے سما مسکہ۔ چیہانٹ خلکوکہ گڑا لمہ اودے غُر تسکہ، باوہ خن تے کشاکہ ایہاتا کہ چُھپ کہ مسڑ ئسے اُس مخلوق بنیک رسوائی اس مریک۔ سازین خلیسکہ، چُپ کریکہ و ہراتم جانکش کسیکہ چیچلو نا کوشش کریکہ گڑا اُرا ٹی ساڑی بندغاک اودے زوراکی اٹ توریسہ تولفیرہ۔ دے پہ دے آن ترندیک زیات مریسہ کریر۔ علاج نا پِن اٹ مخلوق آن مر تخنگ نا سوب آن او پین زیات تنیائی نا گواچی مریسہ کرے۔ غر تننگ و توننگ نا سوب آن بیم پین زیات اوٹی ہندی مریسہ کرے، چُپ مریسہ کرے، تہٹی طوفان بش مسکہ گڑا خنتیان خڑینکاک وہنگ بنا کریرہ۔
سازین ہرا ہڑدے تینا پژہ غاتے بیرفیکہ، آدینک نا مونا وڑ وڑئنا دروشم جوڑ کریسہ معصوم ءُ شرارتی کریکہ۔ تینا زیبائی آن چَس ہلکوکہ، شوخی تیتون ہناکہ، شوخی کریکہ ولے داسہ تالان آ پژہ غاک، گیمرینگوکا دروشم، بارن آ جوڑک، خن تا دیدہ غاک ہم باریسوسُر، کوٹی نا کنڈا تموک مسکہ۔ دورہ بسکہ ایہاتا گڑا ٹپ آتیان ٹکر ٹکر مسکہ تماکہ۔
جلال خان کوٹی ٹی پیہسہ مسڑ ءِ بغل کریکہ و اونا کاٹم ءِ تینا گوْر آ تخیسہ پاریکہ: ماہ خاتون، مولوی صاحب پارینے کہ دم والا دیر تے کنفسہ کبوتا، مخلوق تون اوڑدئی تے تا بند کبو، سازین اسکان توار سر مننگ کن ہلپبو، دورہ غاک بریرہ گڑا تفبوتا، دیر آن مُر تخبو تا، کننگ اٹ پاریز کبو تا۔ گندہ ءُ سیخا ئسے نا اثر ءِ ایہاتا، اللہ نا عذاب ئسے۔ دا پنت آتے ارفبو دُراخ مرو۔
ماہ خاتون نا خن تیٹ خڑینکاک وہارہ، پاریکہ: جلال خان، دڑد تو دا ہیت ئنا ءِ کہ خلق ئنا مخلوق ننا پُھل آ مسڑ آ ہیٹ جوڑ کریسہ ننے بدنام کننگ نا کوشست کریر دوارہ جتا ءُ دوبہ خلیسہ ننا مسڑ ءِ بیمار کریر و داسہ اونا نا جوڑی آ پاننگک کہ دا معصوم آ چنا نا گناہ تا سزا ءِ۔ انت ننا خدا داخہ در زالم ءِ کہ اسہ معصوم ءُ چنائسے نا شرارتی و گوازی تے گناہ گوْندک و اودے سزا ایتک۔ سازین ءِ نن دا حالیت اٹ ہرانگ دین۔ مسڑ اس مریسہ اونا ہند ءِ چاگڑد اٹ وختی آن اونا عزت تہاری تیٹ بٹنگانے۔ داسہ ناجوڑی نا حالیت اٹ دا ننکن زندہ ءُ جون ئسے، دانا انت کرون!
ماہ خاتون پارے: “علی نا باوہ، ننادود آک دُن تو الورہ۔ بلوچ چاگڑد اٹ تو ہچبر دُن متنے۔ زالبول نا شرف نا خیال تخنگانے، برام تیٹ دھول و چاپ آ پابندی ہچر متنے، زالبول نا پڑدہ مسونے ولے داخہ در ترندی ہچبر متنے کہ دھول و چاپ آ ہم کس سیاہ کار پاننگہ۔ ننا زالبول تیکن شیرزال نا پِن اندا سوب آن مسونے کہ وہ نرینہ تا بے ساڑی گری اٹ ہمو تیوہ غا کاریم تے ایسری تسونے کہ ہرا ہروخت نرینہ نا کاریم پاننگرہ۔ خلق اٹ ننا نرینہ غاک زیات تر بزگل تون مریرہ گڑا اُرا نا رَکھ آن ہلیس مہمانداری اسکان نا کاریم تے زالبولک ایسری تریسہ کرینو ، گڑا ننا چاگڑد ہرا وخت آن داخہ در ترندی کروک و سرگڑدانا اقدار آنا خواجہ مسونے۔ ‘‘
جلال خان پارے: ’’ننا چاگڑد یخیناً زالبول نا بابت شرف و اونا حساسیت نا رکوک مسونے ولے داسہ پیشن آن بروکا اقدار و پیشن نا جلہو نا سوب آن ننا چاگڑد بھاز آ سرگڑدانی تا گواچی مریسہ ہننگے۔ دا ننا ترند یک ننا افس، ننا رہی آ تو زالبول تے چاگڑدی پڑ آ نمائندگی و اوفتا حق ءِ مننگانے۔ واہم ترند آ سوچ آتا سوب داسہ ننا چاگڑد اٹ زالوب تا بابت ہیت و ہند ءِ مَٹ کننگانے وداسہ زالبول نرینہ نا غیرت و شرف نا بڈ ءِ ارفیسہ تینا آزاتی، تینا بندغی نا کچ و ہند آدرگزر کیک۔‘‘
ماہ خاتون پارے: ’’علی نا باوہ، سازین داڑے مریسہ مخلوق نا ہیت آتیان و دا وڑکیزی مننگ آن پین زیات ناجوڑ مریک۔ اودے داکان جاہ اس مُر دین بلکن سازین نا تہو و دیر نا مَٹ مننگ اونا طب جوان مرے۔‘‘
جلال خان منہ ساعت ٹک خلنگ آن گڈ پارے: ’’ماہ خاتون نی جوان پاننگس، اودے شیرجب نا لکڑ آ دینہ۔ درو مامد خیر پاننگ ئس کہ لکڑ آ میلہ لگانے ، کانہ بلکن خدا کنامسڑ نا بنے۔ ‘‘
ماہ خاتون خوشی آن پارے: ’’دا زبر ءُ فیصلہ اس کریس،تینا مسڑ ءِ مُر دینہ دا چاگڑد و مخلوق آن، داڑے مریسہ او ہچ دُراخ مفرو۔”
سازین باوہ نا گوْر آ کاٹم ءِ تخیسہ خاچاسُس۔ اونا معصوم آ دروشم جہان و چاگڑد نا تیوہ غا سوج، اقدار و اُصول آتیتون اوار شرف، غیرت و دلیری نا تیوہ غا کیفیت آتیان بے چکار تینا معصومیت نا شایدی ءِ تننگ ئس۔
ارٹمیکو دے جلال خان ، نور مامد نا مہاری ءِ ایس و ہکّل تریسہ پارے ماہ خاتون سازین تیار ءِ؟ زو کبو اُرے مریک، تیوہ غا دے ئنا پند ءِ۔ علی نی اُرا نا خیال ءِ تخس ای و نا لمہ سازین ءِ شیر جب نا لکڑ آ دننگ اُن، اِرا مُسہ دے لگوئے ننے، بلکن داکان زیات ہم، نی فریشان مفیس و آن نی زوت آن ہمو مَونا ایٹ ءِ ات ہرادے ننکان ای بزگل آن جتا کریسٹ۔ ایڑے لکڑ آ ہمودے تڑوئی ءِ۔ علی دُدینگا۔ ماہ خاتون مسڑ نا دُوٹی ہلوک کوٹی آن پیشن مس۔ سازین بھاز آ دے تیان گڈ تارمہ غا کوٹی آن پیشن مسوسُس، اُراغان پیشن مننگ آ سازین آسمان نا خن تے خلک دوارہ چارمہ کنڈ قدرت نا تالان آ رنگ آتے اُرا و ایب کیب اٹ مش تیا چمشانک اس شاغا۔ اونا دروشم آ جتاؤ گروشک اس تالان مس۔ جلال خان مسڑ ءِ خنا گڑا دروشم آ بشخندہ اس تالان مس۔ ماہ خاتون کنا مسڑ جہان نا تیوہ غان زیبا غا مسڑ ءِ، اُرتا اخہ در زیبا خننگسا ءِ، جلال خان مسڑ نا صفت ءِ کننگ آ لگا و مُستی ہنیسہ مسڑ نا دُوٹی ہلیسہ اودے اُچ آ تولفے۔ علی ایٹ ءِ ایس گڑا جلال خان مار ءِ اُرا نا خیال ءِ تخنگ نا پاریسہ سر ہلک۔ دے ٹک نا روشنائی سازین نا دروشم آ تماکہ گڑا سازین نا دروشم گروشک تسکہ۔ سازین اُچ آ تولوک دانگ اینگ اوننگ ئس۔جلال خان اُچ ئنا مہار ءِ ہلوک روان ئس۔ ماہ خاتون اوفتیتون گام خلیسہ ہننگ ئس۔ سازین دا وادی تیٹ دُنکہ دُب ہلیسہ ہننگ ئس۔ او داخہ در خوڑتی اٹ دا وادی و مَش تے اوننگ ئس کہ دنکہ بھاز آ سال آتیان گڈ اسہ عاشق اس تینامحبوب تون اوڑئی کننگ آ مرے۔ تہو سازین نا کلک و پژہ غاتے دروت ہلیسہ ہناکہ گڑا سازین گل و بال مسکہ۔ تہوک سازین تون و سازین تہو تیتون ہیت کننگ ئسر۔ سازین نا دروشم آ بشخندئی تالاک ئس۔ جلال خان وار وار پد آ چک خلیسہ سازین ءِ اوننگ ئس۔ سازین نا دروشم آ بشخندہ و سازین ءِ دا وادی تیٹ خوش و اونا دروشم نا گروشک ءِ خنیسہ جلال خان چائس کہ سازین فطرت نا اسہ زیباؤ رنگ ئسے، اودے دا تیوہ غاتیان جتا تخیسہ نن اودے بیما کرینن۔ یہ رنگ تو فطرت نا دا رنگ آتیٹ گروشک ایتک و خوش مریک۔ دافتیٹ مریسہ گندار نا رنگ آتا ایسری ءِ کننگ کیک۔
(برجا ء۔۔۔۔۔)
