بلوچ ءُ اُستاءِ تعصب
گُڈی بہر
منظور بسمل
چاکر ءُ گْوہرامءِ مستریں کمال بے بُنیں سی سالی جنگے کہ آئیءِ آسر “سر کن، پِر کن، اُپّ کن ءُ ہچّ” اے جنگءَ پہ بلوچءَ تباہی، بربادی ءُ چُکچینیءَ ابید دگہ ہچ گْواچی گون نیست ات۔
اہدی شاعری کہ پُشت در پُشت، سینہ بَہ سینہ آیان اِنت اشیءِ تاج ہم بہتاوریں اُستاءِ سرءَ اِنت کہ آئیءَ بلوچ ڈیہہءِ ہمک کلّگ ءُ میتگءَ پہ ساز ءُ چنگ سر کتگ۔
چاکر ءُ گْوہرام، رِند ءُ لاشار یا رِند ءُ ہوتءِ نامءَ زانگ ءُ پجّارگ بنت، سر ءُ بُنءِ حسابءَ سْیادیءَ ناکوزتک بنت، کسان ءُ مزنیں بازیں وتکوشیانی سببءَ وت ماں وت ہونیگ ءُ بیریگ بنت۔
نودبندگ ءُ شیہک کہ کماش بنت، آہانی پُشپد ہمے ٹِلّ ءُ ملّیں ورنا بنت۔ پہ سرداریءَ وتکوش بنت۔ (اے کِسّہ دگہ برے)۔
رِند ءُ لاشارءِ وت ماں وتی کست ءُ کینگ، ہون ءُ بیر بی بی گوہرءِ سرا آزمانی کہرے بنت ءُ کپنت۔ “ہرکس بہ جنت مَلُوءَ، مَلُو مالء حُدا اِنت”
میارجلّی ءُ باہوٹءِ نامءَ گوں بی بی گوہرءَ، گوں بلوچ راجءِ پتّ ءُ تپاکءَ ہما بیت کہ “علیءَ گوں کافرءَ نہ کتگ” بی بی گوہر گوں گنجاں ہمے سی سالی بے بُنیں جنگءِ وڑالاں روت۔ دوئیں نیمگاں ہزاراں ملّیں سرمچار ءُ جنگی کماندار وتی مزار کادیں زہمانی روہواں روت۔ بازیں ہلک ءُ میتگ وئیرندان ءُ تاراج بنت۔ چاکرءِ کُمَکءَ اوگانی لشکرے مانرچیت بلوچءِ پشکپتگیں توانءَ نیست ءُ نابُود کنت، لُٹ ءُ پُل کنت ءُ روت۔(چمدا مردم فکر کنت کہ اے سی سالی جنگءِ پاد کنوک چیر اندریں توان انت کہ بلوچءَ وت ماں وت دست ءُ گْورجیگ کننت، پْروش دینت ءُ سوب کننت)۔ چد و پد ناں بلوچ گلزمین مانیت ءُ ناں بلوچ زُوکگ کنت۔
ہر چون کہ بوتگ اے چُشیں پہر ءُ شانی ہبر نہ انت کہ رِند ءُ ہوت اِشاں وتی دامنءَ بہ بندنت، گل ءُ شادان بہ بنت۔
اے وتکوشی، جنگ ءُ بجنگانی آسر ہر چُنت چارگ ءُ تپّاسگ بہ بیت، چُشیں راہے، توجیلے، پنتے یا سوجے نہ رسیت کہ اے جْوان بوتگ انت۔
رِندءَ شَے مریدءِ دشتار پُل اِت، (اے بلوچی دستورے نہ انت کہ کسےءِ نامگپتءَ بہ پُل) زاہ ءُ بد اُستاہانی پیرک چَنگانی سئیتءَ وارت انت۔ شَےءِ دلءَ دُوت کُت، تپس وارت شےءِ دلءَ، چنگانی سئیت ءُ رِند بد دعاہاں گپت انت۔ “ناں گِہہ گہتر ناں کسرکند”
بی بی گوہرءِ لُٹّ ءُ پُل، جاڑوءِ بچّ ءِ کُشگ، ہیبتانءِ لوکءِ برگ، اے چُشیں جْوانیں کرد نہ انت کہ مروچی رِند ءُ ہوت بہ نندنت ءُ پہر بہ بندنت، اے پہ بلوچءَ لجّی ہبر انت، عیب انت۔ اگاں اہدی شعر ءُ داستانانی تہا اے کِسّہ ءُ آیات است انت یا رِند ءُ ہوتاں اے سْیاہیں کار کتگ انت، اے سبقےءِ حسابءَ گیر آرگ بہ بنت، ایرجنئگ بہ بنت، اے نزوری بوتگ انت، ناروائی بوتگ انت، جْوانی نہ بوتگ انت۔
مرچی کہ “بلوچ”ءَ سر چست کتگ، تیجارےءَ چُونکے جتگ، جنگےءِ دیمپان انت، کُلیں راج، گلزمین ءُ زبان آجوج ءُ ماجوجانی زِبریں پنجگان انت، زہگ، زالبول، کماش ءُ ورنا آوار جنئگ، کُشگءُ دور دیگ بؤگا انت، رِند ءُ لاشارءِ گِہیں ولّ ءِ بر نشتگ زات ءُ زُریات نازینگا انت، دلّاری ءُ چاروگیءَ انت۔ بٹاک مہ جن ات زہرگءَ جوشین ات پہ بلوچ زالبولیں بندیگانی موکگءَ لانک بند بئت، سرکارءَ لاچار بکن ات کہ دستءَ چست بکنت۔
چار سلاہ بندیں سرمچار کوہءَ، ہزار دلارءِ چم سَکّ انت کہ آ چون گِرائینگ، جنائینگ یا دزگیر کنائینگ بنت، تانکہ اے دیم سْیاہیءِ مُزءَ چار کلدار بہ رسیت۔ لجّی ہبرے، بلے کےَ منّیت؟؟
مروچی اگاں اُورت بچارئے بلوچءِ دلّار، کاسگ چٹ ءُ چارُوگ گیشتر ہما مردم انت کہ آپ ءُ لاپ انت، سیر ءُ ازگار انت، وار ءُ نیزگاریں دلّار اگاں دانگے دْروشگے درکیت، گُڑا پُشت ءُ پناہ ہمے زرحریدیں واجہ انت کہ زورگیریں اُستانءَ پہ ہمے روچاں چِتگ ءُ دپءَ داتگ انت، گؤر ءُ سار کتگ انت، مروچی تعصبءِ ریک ءِ کلاتانی تہا وشواب انت، ہمے سردار ءُ ازگار انت کہ وتا نواب، سردار، ٹکّری، حاکم، باشاہ ءُ سروک لیکنت، بلے کار ءُ کرد اش انچوش انت کہ صادق ءُ جعفر گوش گِرنت۔
منی گُشگءِ مُول ءُ مراد ایش انت کہ وتی بد رنگیں “زِیک”ءَ پُچُّکے پِردئے کہ تو پہ “زیک” زندگ نہ ئے، ہو! البت تئی “زیک” پہ تو عبرتناکیں سبقے، اگاں تو مرچی سبق زُرت، وتا چہ بے بُنیں “زیک”ءِ طوق ءُ زمزیلاں آزات کت، گُڑا ترا بانداتے بیت۔
“بلوچ” مرچی ہرکجا اِنت ازاب انت، بزگ انت، بندیگ انت، گار انت، جنئگ بوتگ، کُشگ بوتگ، ترا زور ءُ توانے است، بلوچی جوہر ءُ بُودے مان، گُڑا وتا “بلوچے” بکن، پہ وتی رکّینگ ءَ دست ءُ پادے بہ جن، کورچاتیں تعصبانی تہا نازاکیں زندگیءَ مہ گْوازین، تعصبءَ آسر نیست، آ دَور گْوستگ، آ زمانگ شُتگ، چرا بے مانائیں وابءَ درا، وتی سنجاں جہل کن، وتی مزن مرّی ءُ شاناں یک کِرّ کن، مِہروان بُو۔
تئی زمین چہ تو پُلگ بؤگا انت، زبان چہ تو شتگ، رواداری ہلاس انت، چہ راجاں بے راج ئے، اے سوداگری ءُ واپار ترا گْرانءَ کپنت، چماں پچ کن، وتی رکّینگ ءِ جہدءَ بکن۔
انچو کہ من پیسرا گُشتگ ات کہ بلوچءِ مستریں بدبہتیاں چہِ یکے ہمیش انت کہ آ چہ وتی کسب ءُ ہنراں دور دارگ بوتگ، کِسب ساز ءُ ہنرمند کم نسل ءُ کم شرپ لیکگ بوتگ انت، بلے راستی چوش نہ انت۔ ہنرمند راجانی مہکمیں بُنپد ءُ تَمب انت۔
اے جہانی پندل سازانی سوبمندیں مکر ءُ ہیلہے بوتگ کہ آیاں “بلوچ” مجگ لتار کتگ کہ ہچبر ردوم زُرت مہ کنت۔ اگاں اُورت بچارئے بلوچءِ پدمنتگیءِ مستریں سبباں یکے ہمیش اِنت۔
گوں بے چارگیں بلوچءَ انچو بوتگ ءُ پیداک اِنت، بلوچءِ ٹھیکہ داراں ہمے ہبر پُچّکءَ بستگ ءُ گُٹءَ لوپ کتگ۔ ایشیءِ آسر ہمے کہ پہ بلوچءَ ہچ پشت نہ کپتگ۔
بلوچءَ سہت ءُ زیور دوست بیت، بلے زرگرءَ شرپ دات نہ کنت، شوقیں پُچ پوشاک، چکنی ءُ کوش ئِے دوست بوتگ، بلے جولاہگ، کتری ءُ موچی اش مان نیاؤرتگ انت، بے ماہیگ ءُ مدگءَ نہ بیت ئِے، بلے میدءَ حسابءَ نیاریت۔ ہمے رنگءَ ساز ءُ آوازءِ شیدائی انت، بلے سازگر ءُ گشندہءَ وتی مٹ نہ کنت۔ اے نادْراہیانی علاج زانت اِنت، تربیت اِنت، عمل اِنت۔
یک راجےءِ تہا ہنرمند مہ بیت، ازمگر مہ بیت یا ہنرمند ءُ ازمگرانی قدر ءُ قیمت مہ بیت، آ راج تاں قیامت راجے نہ مانیت، راجی کیلوانی تہا کِسب ءُ ہنرءِ درجہ باز بُرز اِنت، ابید کسب ءُ ہنرءَ یا کِسب گِر ءُ ہنرمندانی شرپ دیگءَ راج ہچبر دیمروی نہ کنت، پمیشا وتی حالءِ سرا بزگ بکن ات، پہ وتی گِہبودیءَ کار بکن ات۔
کسب ءُ ہنر زات ءُ زُریاتاں داگی ءُ پولنگی نہ کننت، ہرچی کہ دَربُرت کنئے بکن، ابید چہ ہنرءُ کسبءَ ترا شُدے کُشیت۔
بلوچ راج تپاک بات
نسلی تعصب گار ءُ بیگْواہ بات
