چوکنڈ ی ءِ کبرانی راجدپتری پُشدر
چوکنڈ ی ءِ راجد پتر ی کبرستان سنُی شوران، حب چوکی، لسبیلہ ءَ ہوار سندھ ءِ جتا جتائیں دمگ کراچی، حیدرآباد، میرپور ساکرو، سونڈا، گجو، تھربیہ، دادوءُ سہون شریف ءَ گندگ کاینت، اِے راجدپتری کبرستانانی بابت ءَ راجد پترزانتاں وڑ وڑیں لیکہ دیما آؤرتگ اَنت۔ چوش کہ ہنری کزنس اِے وڑیں دْرستیں کبراں کہ سندھ ءُ بلوچستان ءِ دمگاں گندگ بنت چوکنڈی گْوش اِیت۔
ممتاز حسن چوکنڈی ءِ کبرانی با بتءَ نبشتہ کنت کہ سندھی زُبان ءِ بزانت’’چار‘‘ اِنت ءُ ’’کنڈ‘‘ کونہ ءِ گْوش اَنت۔ بزانکہ ہماکبر چار سرُوگی بہ بنت، بلے اِ ے گپّ راست نہ اِنت پر چا کہ اِے کبرانی تہا لہتیں انچیں کبر ہوار اِنت کہ آ چار کنڈی نہ اَنت ءُ دوازدہ پادگانی سرا میک کنگ ءُُُ اوشتارینگ بوتگ اَنت۔ اِے کبر مروچی ہم ملیر رزاق آباد ءِ کبرستان ءَ شرّیں وڑے ءَ ہست اَنت۔ اِے کبرستان انچیں دلکشیں نقش ءُ نگاراں گوں جوڑ کنگ بوتگ اَنت کہ مردم ایشانی چارگ ءَ سیر نہ کنت، چوکنڈی کبر ءُ ادیرہ یک جتائیں راجدپترے داراَنت ءُ بلوچ ءِ راجدپتر ءِ تہا ایشانی وتی یک مزنیں اَرزشتے ہست۔ اِے کبر گیش ءَ چہ گیش دو ءُ نیم فٹ پْراہ ، پنچ فٹ دْراج ءُ چار فٹ ءَ بُرز اَنت۔ ہمے کبر کہ گوں نقش ءُ نگاراں جوڑ کنگ بوتگ اَنت ، انسان ءِ جْوانیں دست کاری ءِ گواہی اَنت۔
چوکنڈی کبرستاناں مردینانی کبر یک جتائیں رنگے ءَ جوڈ کنگ بوتگ اَنت آیانی پجّار، چواِے رنگ ءَ کنگ بیت کہ مردینانی کبرانی سرا اپس ءِ عکس اَنت ءُ اپسانی سرا شہسوار سواراَنت ءُ آیاں سگار دست ءَ۔ جنینانی کبرانی سرا سہُر ءُ تنگہ ءِ آرانی عکس جوڑکنگ بوت گنت یا کہ آیانی کبرانی سرا انچیں عکس گندگ کاینت کہ گوشانی چلمب ءُ والی ءِ دْروشم ءَ اَنت ۔ ماکہ وہدے اِ ے راجد پتری کبرانی سیل ءُ سواد کن اِیں گڑا ما ایشاں دِ ل ءِ تہاداد بخشااِیں پرچاکہ اِے وڑیں کبرانی جوڑ کنوکاں انچیں دست کاری کُتگ کہ مردم وہدے ایشاں چاراِیت اَبکّہ ءُ ہیرانی ءِ سمسراں گْوزاِیت۔ اِے چوکنڈی ءَ کبرانی جوڑ کنوکاں ایشانی سرا جہد کُتگ ، اِے ادیراہ یک انچیں دْروشمے ءَ گوں جوڑ کتگ اَنت کہ کبرستان چو زندگیں شہرےءِ دْروشم ءَ گندگ کاینت، گْو ش ءِ زاناں اِے کبرستان نہ اَنت بلکیں زندگیں انسانانی زندگیں شہر ے ءِ چاڈیں واب بچکندگ ءَ اَنت اگاں کبراں مردم بہ چاراِیت تاں زانت کہ اِے کبرانی جوڑ کنوک یک دیما شتگیں راجے ءِ زندگیں راجد پتر ءِ وش رنگیں عکس اَنت۔ ہما راج کہ آیاں زندگ بوگ ءِ واب دیستگ ءُ وتی ریتگیں مردمانی ادیراہ انچیں دْروشمے ءَ گوں جوڑ گتگ اَنت کہ مروچی کبرانی شنگ گپّ ءُ تْران کن اَنت کہ انسان ابدماں لوگ لوٹ اِیت۔ انسان وتی راجدپترءَ جوڑ کنگ لوٹ اِیت۔
بازیں راجدپتر زانتانی گْوشگ اِنت کہ ہمے سنگ کہ چوکنڈی ءِ کبرانی جوڑ کنگ ءِ واستہ کارمرز بوتگ انت اے سنگ چہ ٹھٹھہ ء آرگ بوتگ انت پرچا کہ مر وچی ہم ٹھٹھہ ءَ ہمے سنگانی وڑیں سنگ دز کپ اِیت۔ بازیں سندھی زانتکار اے کبرانی بابت ءَ گْوش اِیت کہ اے سندھیانی کبر اَنت بلے راستی اے وڑا نہ اَنت ۔ اسل ء اے کبر بلوچانی کبر اَنت، اگاں بچاراِت ہر کجا کہ چوکنڈی ءِ کبر ہست اِنت اودامروچی ہم بلوچ جاہمنند اَنت۔ ملیر ءُ رزاق آباد ءِ چوکنڈی ءِ کبرستانانی بابت ءَ ہم سندھی دانشور گْوش اَنت کہ اے سندھیانی کبر اَنت بلے اگاں اے کبرانی کش ءُ گْورءِ دمگانی سرا مردم چمّاں شانک بہ دنت تاں اودا مروچی ہم بلوچ جاہ منند اَنت ءُ ملیر پہ کشت ءُ کشاری زند گْوزینگ ءَ اِنت۔
مروچی ہم اِ ے دمگ ءِ جامنندیں بلوچانی گزرانک کِشت ءُُ کشاری اِنت ۔ ہمے دمگانی راج دپتر ءَ بچاراِت تاں زانگ بیت کہ بلوچ ءُ سندھیانی نیام ءَ مزن مزنیں جنگ بوتگ اَنت کہ بلوچ راجدپتر ءِ بہر اَنت۔ دگہ گپّے اِش اِنت کہ ہما چوکنڈی ءِ کبر کہ سندھ ءِ جتا جتائیں دمگاں ہست اَنت آکبرانی کش ءُ گْوراں آبادیں مردم اِے کبرانی بابت ءَ گْوش اَنت کہ اے بلوچانی کبر اَنت۔ سندھ ءِ دمگ دادو ءَ یک انچیں کبرے ہست کہ سندھی بزرگ ءُ کماش اِے کبر ءِ بابت ءَ گْوش اَنت کہ سردار نود بندگ ءِ کبر اِنت۔ آیانی گْوشگ اِنت کہ مئے مستریناں گْوشتگ کہ اِے چوکنڈی ءِ کبر سردار نودبندگ لاشاری ئیگ اِنت۔ ماوہدے ملک طوطیٰ اِے کبرستان ءِ بابت ءَ جُست گپت گُڑا ہمے گْوشت ءِ کہ اِے چوکنڈی کبرستان بلوچ ٹکانی اِنت۔ بلوچاں دیر اِنت کہ ہمے کبرانی کش ءُ گْوراں آباد اَنت ءُ مروچی ہم بلوچانی مزنیں ٹک ہمے کبرانی نزّیکءَ نشتگ اَنت۔
ایشی ءَ اگاں کسّے بلوچ ءِ بے سُدّی بہ گْوش اِیت یا بلوچ ءِ بے کماری ، بلے راستی ایش اِنت کہ بلوچءَ چوکنڈی ءِ دپترتاں روچ ءِ مروچی ہم کتابی دْروشمءَ دیما نیاؤرتگ، پمیشکا اِے کبرانی باروا سندھیانی دانش وراں لانک بستگ کہ اِے کبر بلوچانی نہ اَنت بلکیں سندھیانی کبر اَنت۔ چوکنڈی ءِ کبرانی بابت ءَ بازیں دانش ورانی گْوشگ اِنت کہ اِے کبر ہبدہمی ءُُ ہژدہمی کرن ءِ کبر اَنت۔
سنگانی اِے کبرانی بابت ءَ دْرستاں پیش جے ملک وڑا ایچ بی آئی فریری ءَ سن 1815ء نمدی نبشتہ کُتگ ءُ سرپدی داتگ۔ چوکنڈی ءِ کبرستان ءِ بابت ءَ دْرستاں پیش ہنری کزنس ءََ پٹ ءُ پول کُتگ کہ آسن 1910ء ءَ آرکیا لوجیکل سروے آف انڈیا ءِ سپریڈینٹ بوتگ۔ 1925ء ءَ کزنس ءِ کتاب چاپ ءُ شنگ بوتگ کہ آئی ءِ یک درے ہمے چوکنڈی ءِ کبرانی بابت ءَ اِنت۔ ہنری کزنس وتی پٹ ءُ پول ءِ رِد ءَ اِے کبراں بلوچانی کبرسرپد بیت۔
ایشی ءَ پد ہندوستان سول سروس ءِ یک پیسریگیں باسکے ءَ کہ آئی ءِ نام جی ای ایل کارٹر اِنت ، سندھ ءُ بلوچستان ءِ تر ءُ تاب کُتگ ءُ ہمے راجدپتری ہند ءُ جاہ گول اِتگ اَنت۔
1910ء Sir Thomos Holdich ءَ ملیر ءِ دمگ ءَ ہمے چوکنڈی ءِ کبرانی سرا پٹ ءُ پول کُتگ ءُ آیاں ءَ بلوچانی ٹک کلمتیانی کبر لیک اِتگ۔ 1917ء (H.D Baskerville) Assistant collector of Tatta in Karachi ءَ کراچی ءَ ہمے چوکنڈی ءِ کبرانی سرا پٹ ءُ پول کُتگ ءُ ریسرچ پیپر شنگ کُتگ اَنت ۔
1978ءَDr Zajadacz hastenrath ءَ جرمن زُبان ءَ ہمے کبرانی سرا وتی پٹ ءُ پولی کتاب شنگ کُتگ ۔ Dr Zajadacz Hastenrath ءِ کتاب ءِ تہا ہمے کبرانی 112 عکس ہم ہوار انت۔ Dr Zajadacz hastenrath ءَ اِے کبراں بلوچانی جتاجتائیں ٹک ءُ کٹماں گوں ہمگْرنچ کُتگ ایشی ءَ پد سرجان مارشل ، میجر ایم اے تھیلے ءُ ڈاکٹر کلیم اللہ لاشاری ءَ بلوچستان ءُ سندھ ءِ دمگاں شنگ ءُ تالانیں چوکنڈی ءِ کبرانی بابت ءَ پٹ ءُ پول کُتگ ءُ آیانی کتاب ہم چاپ ءُ شنگ بوتگ اَنت۔ آرکیا لوجٹس سرجان مارشل ءُ میجر ایم اِے تھیلےءِ ہیال ءَ اِے دودمانی ہزانگ ءِ تہا کم ءُ گیش30درسدکمی بوتگ۔
بلوچ دانش وار ءُ نبشتہ کاراں لوٹ اِیت کہ آ وتی ہمے دودمانی مڈیانی بابت ءَ پٹ ءُ پول بہ کن اَنت ءُ بہ نبیسّ اَنت ءُ پدا آیاں کتابی دْروشم ءَ ہم دیما بیاراَ نت دانکہ بلوچ راج ءِ راجدپتر بہ رکّ اِیت، مروچی باندا لینڈ مافیا ہمے راجدپتری کبرستانانی زمین ءَ قبضہ کنان اِنت ءُ زمین ءَ تچک کنگ ءَ اَنت ۔ سندھ ءُ بلوچستان ءِ راجدپتری مڈیانی لُٹ ءُُ پُل برجاہ اِنت۔ ءُ آیان ءَ دری ملکاں لیلام کنگ بوگ ءَ اِنت۔ اِے پہ بلوچ ءِ راجدپترءَ مزنیں تاوانے ءِ دْروشم ءَ دیما پیداک اِنت۔
