ذہنی گُلامی ءِ اثرات
ریاض بلوچ
دی بلوچستان پوسٹ
راجی گُلامی ہرچ چاگرد ءَ گوں وت مزنیں ھوپ ءُ الّت ءِ ہمبراہ کاریت، مردماں پگری حوالہ ءَ ہم غلام جوڈ کنت. پگری گُلامی ءِ بازیں نشانی بنت ھنچو کہ مردم وتی دود و ربیدگ ءَ ویل کنان کنت، وتی پت پیروکی نام آں پہ وتی آؤکیں پدریچ ءَ بِر کنگا لج کنت، اگاں میتگ آں چہ شہراں یا دگہ دیار آں در کپنت وتی پُچ و پوشاک آنی گوَر کنگءَ میار کن انت. وتی زبان ءَ گپ کنگا عیب سمجھنت. وتی وار و گریبیں سیاد و وارث آں پجا نیارنت. وتی ساز و دھن آنی گوشدارگ ءَ عیب و دگرانی سوت و ساز آنی سرا ناچ کنگا فخر سمجھنت. اے الّت شرو ءَ کم کم ءُ پدا اگاں گرو دار اش مبیت گڈا ہمروچی زند ءِ بہر جوڈ بنت، انچو انچو مردم چہ وتی راجی سیمسر آں دور گسر کپاں بنت.
راجی گُلامی ءِ سوب ءَ ذہنی گُلامی ءِ بیماری ءَ ملک ءَ نشتگیں مردماں دگہ رنگ ءُ درانڈیھ ءَ نشتگیں مھلوک ءَ گوں دگہ رنگاں شکار کنگا انت ءُ مردمانی ذھن آں بیماری ءَ انچو گوَر جتگ کہ بازیں مردم آں سما نیست ءُ ملکا نشتگیں بازیں مھلوک ءِ پہ ترس اے بیماری ءَ وت بگل گیر کنگا انت ءُ اشی ءَ مجبوری ءِ نام دئیگا انت.
وھدے تو چیزے سال ساری ءِ چاگرد ءَ گوں انوگیں چاگرد ءَ دیم پہ دیم کنے گڈا ترا پہ سمجھگا ھچ دیر نہ لگیت کہ مے چاگرد ءَ بیماری ءَ کجام تک و پہنات آں گوَر جتگ. گوں سادگیں لبز آں چیزے مِسال شمے دیما ایر کناں.
ھو راستے کہ بلوچ ءِ لہتیں روایات پد منتگیں پگر ءِ پیداوار انت، بلے اشی مطلب اے ہم نہ انت کہ تو وتی چُک نام ءَ بالاچ ءُ چاکر ءِ بدل ءَ انضمام الحق و حمدان بکن و جنک نام بانڈی ءُ گوھَر ءِ بدل ءَ میرا و ریما بکن.
من روایت پرستے نہاں و ناکہ چشیں روایت داروکیں مردےِ آں. وت در ملکا درانڈیہی زند گوازینگا آں بلکہ بلوچی پُچ و پوشاک ہم آ رنگا کہ دل لوٹیت پوشت نکناں بلے وتی کش گوَر ءِ بلوچ آں یا ملک ءِ چاگرد ءَ اے رنگ ءَ ذہنی گُلامی ءِ بیماری ءِ اثرات آنی سوب ءَ بدلی ءَ کہ گنداں دل ءَ کُہت بیت.
گپ پچ ءُ پوشاک ءِ دود ربیدگ ءِ ءُ وتی ماتی زبان ءَ گپ کنگ ئے یا نویسگ ئے تہنا نہ انت. گپ وتی اصل ءِ وتی جند ءِ زورگ ءُ نزورگ ئیگ انت.
در ملکاں جہہ منندیں بازیں بلوچ وتی بلوچ بوگ ءَ بلکہ کم لیکنت یا احساسِ کمتری ءِ شکار بنت بلے وتارا بلوچ گشگا عیب سمجھنت.
مردمانی یک پُشتے ہم بر نہ ترّ اِتگ کہ در ملکاں اتکگ انت پت ءُ مات اش انگتہ دری زبان نہ زان انت بلے چک وتی زبان ءَ گپ کنَگا عیب سمجھنت ءُ پدا ہمیشانی بازیں کماشے کہ دیوان آنی توکا نندیت ٹہک دنت ءُ وتی راج ءَ کم لیکیت، وتی راج ءِ بزگی ءُ لگتمالی ءِ سرا کندیت. بلے منی نزّ ءَ وار ءُ غریب ہمے وت انت کہ بے کس ءُ وارث انت، بے زبان و دود انت. زر ءُ دولت ءِ نہ بُوگ واری ءُ عیب ءِ نہ انت.
ملکا نشتگیں بازیں بلوچ چہ اے ذہنی بیماری ءَ ہم سک باز اثرمند بوتگ انت. پہ وتی ساہ ءِ رکینگ ءَ وتی چکاں بلوچی نام بر نہ کننت، پاکستان زندہ باد ءِ گُشگ پرما انت. ریاستی دلار بوگ ءَ فخر سمجھنت، گشی “ھو واجہ من پلان کیمپ ءَ کرنلے پجاہ کاراں اگاں ترا کارے کپیت من حاضر آں” بلے ہمے واجہ تئی میّت ءِ قبر ءَ ایر دئےگا ہم گوں نہ بیت.
لہتیں گوش اشکنیں ھبر آنی سوب ءَ سرجمیں جُہد ءَ بد و رد گوشگا چک و پد نہ بنت. جنَگ بوتگیں دلار آنی پشپد ابید چہ چم جہلی ءَ بزگیں بلوچ آں چم سہر دیَنت ءُ مھلوک چہ ترس ءَ انچو دلاپ انت کہ اُف ھم نکنت.
چار ملا پاد کیت وتی تب ءِ شریعت ءَ جنت، جائز ءَ ناجائز کرار دنت، مردم گشنت ھو راست انت واجہ ءِ کہ واجہ قرآن ءِ واجہ انت. لالچ و زر ءِ حرص ءَ بیگناہیں مردم پہ ارزانی کُشگ ءُ دور دئیگ بنت۔
انچو بے حسی انت کہ چار مردم لاش آن اش چست نکنت کہ بلکہ واجکار ءُ آہی سرکار وش مبیت.
دز ءُ ڈنگ روچ پہ روچ سیر ءُ آباد بوان انت، پدا ہمے دز ءُ ڈنگ آنی مجلس آں شریعت ءُ پیسلہ کنگ بنت.
ریاست ءِ لشکر کیت بازار ءَ چار بازار کنت گریب ءُ بزگ آنی گِدان آں بُن دنت، جنین ءُ زالبول آں بے آبرو کنت زھگ آں دلاپ کنت ، گس ءِ مردماں لٹ ءُ کٹ کنت، جوان آں گروڈاں کنت ءُ بارت سالانی سال مپت ءَُ ناھک بند کنت، تشدد کنت تاں کشیت ءُ جنگل ءُ گیابان آں دور دنت، بلے ہما ھلک ءِ واجہ ءُ ملا ءِ گوش ءَ مورے ہم نہ وارت کہ پہ بلوچی ءُ اسلامی آئی لوگے دپا بروت ءُ ہمے جست ءَ بکنت کہ بلوچ شمے سرا چونیں قیامت ءِ گوستگ، شمارا پٹے آپ ءُ چنکے دان است پہ ورگ ءَ یا ناں؟؟
پدا میر معتبر ءُ ہمے قرآن ءِ واجہ کیت مسیت ءِ ممبرئے سرا یا گچیں کاری ءِ جلسہ ءِ تلّو ءِ سرا گٹ ءَ زور ءَ بر دنت کوکار کنت ءُ گشیت کہ “اے ھُدائی عزاب انت، شما ھدا ءَ یاد نکنے اے زلم ءُ زیادتی شمے نسیب ءَ انت گوں نسیب ءَ گلہ کنَگ بیت ؟”
پدا ہمے میر ءُ معتبر پہ ووٹ پنڈگ ءَ ہمے گریب ءَ لاچار کنت ءُ بارت یا وا آئی مجبوری ئے سرا پائدہ چست کنت ءُ پہ چار کلدار ءَ بہا یے زوریت یا دومی چک ءَ لشکر ءِ دست ءَ چست کنائنیت ءُ مجبور یے کنت کہ آہی واستہ ووٹ بکنت.
ملا ءَ ہم ہمے رنگ ءَ لانک بستگ کہ کدی ءُ کجا گریب ءَ سکّیں ھالتے انگیر بکنت کہ من ہم ضمیر ءِ سوداے بجناں.
دگنیا ءَ ہچ چیز دائمی نہ انت، ابدمان ہما بنت کہ جوانیں کِرد آنی واھُند بنت، وھد ءَ بلّے کہ لہتیں مردمانی چمّ کور کتگ انت. وتی ساہ ءِ رکینگ عیبے نہ انت، وتی دروشم ءِ بدل کنگ ہم چشیں عیب ءِ نہ انت، بلے وتی جند و زمین ءِ پجا نیارگ مزنیں ذہنی بیماری یے۔
راستی ءَ اگاں پہ دپ ءُ زبان راست گشت نہ کنئے، بلے وتی دل ءِ توکا راستی ءَ راست بہ لیک.
زلم ءَ اگاں داشت نہ کنئے، بلے زالم ءِ ہمبراہ مبو. راج ءَ اگاں پاھاز اِت نہ کنئے، بلے راج پَہاز آں بد ءُ رد مگوش. وتی راج ءَ اگاں ساڈات نہ کنئے، بلے درآمد آنی دیما ایریے مجن. دری زبان ءِ اگاں سکِت نہ کنئے یا ھبر کت نہ کنئے عیب وار نہ بئے، بلے وتیگا اگاں یل کنئے ءُ گپ کت نہ کنئے، گڈا عیب وار بئے۔۔
دی بلوچستان پوسٹ : اے نبشتانک ءِ تہا درشتان کُتگیں ھیال ءُ لیکہ نبشتہ کار ۓ جندءِ گنت، الم نہ اِنت کہ دی بلوچستان پوسٹ رسانک نیٹورک ایشانی منوک بہ بیت یا اگں اے گل ءِ پالیسیانی درشانی اِنت۔
